ازبیکستان از طالبان چه می‌خواهد؟
هرچند ظاهراً سفر اعضای
دفتر طالبان به ازبیکستان در جهت تلاش های این کشور برای کمک به پروسه صلح عنوان
شد، اما اطلاعات نشان می‌دهد که مقامات ازبیکستان در ملاقات با اعضای طالبان،
دنبال هدف مهمی در شمال افغانستان بوده اند.
سفر هیات دفتر طالبان به
تاشکند، دقیقا چند روز بعد از شکست کامل گروه داعش در ولسوالی درزاب ولایت جوزجان
و تسلیم شدن ده‌ها عضو خارجی این گروه به طالبان صورت گرفت.
در نبرد 21 روزه میان
طالبان و داعش در جوزجان، ده‌ها جنگجو از دو طرف درگیری کشته شده و در نهایت مولوی
عبدالرحمان رهبر خودخوانده این گروه، تصمیم گرفت تا بخشی از آنان به جانب حکومت و
بخش دیگر به جانب طالبان تسلیم شوند. 250 عضو داخلی این گروه با اطمینان از اینکه
شبیه میهمان توسط چرخبال‌های حکومت از معرکه نجات داده شده و از نقل و نبات شورای
امنیت لذت خواهند برد پس از گیرماندن در محاصره مرگبار توسط طالبان به جانب حکومت
پیوستند.
اعضای خارجی گروه داعش که
شهروندان فرانسه، ازبیکستان، تاجیکستان، قزاقستان، چچین، قیرغزستان و الجزایر
بودند شانس زنده ماندن شان را در یکجا شدن با طالبان امتحان کردند.
بیشتر از 50 عضو خارجی
گروه داعش که اکثریت آنان ازبیکستانی استند با خانواده‌های شان به طالبان تسلیم
شدند که اکنون از درزاب به بخش‌های ازولایت فاریاب منتقل شده و در حالت خلع سلاح،
تحت نظارت طالبان بسر می‌برند.
 |
| اعضای گروه تحریک اسلامی ازبیکستان (IMU) |
پیوست و گسست میان تروریست‌های
کشورهای آسیای میانه و طالبان گذشته‌ی درازی دارد که برای نخستین بار طاهر یولداشف
و جمعه نمنگانی در دهه نود میلادی پس از متواری شدن از کشورهای شان در ازبیکستان و
تاجیکستان به گروه طالبان که بر بخش‌های زیادی از افغانستان حاکمیت داشتند
پیوستند. این تروریست‌ها که متحدین ملاعمر
و اسامه بن لادن بودند از امکانات و نعمات زیادی توسط رژیم امارت اسلامی برخوردار
شدند و از آنان به عنوان مهاجرین و انصار به خوبی پذیرایی صورت می‌گرفت.
پس از فروپاشی نظام امارت
اسلامی طالبان و کشته شدن جمعه نمنگانی و طاهر یولداشف در رویدادهای جداگانه در
افغانستان و پاکستان، بازمانده‌های آنان بصورت پراکنده در مدارس طالبان در پاکستان
آواره شدند تا با اوج گرفتن فعالیت طالبان در سال های 2006 در بخش‌های از
افغانستان بار دیگر به جبهات شان در ولایات مختلف از جمله در کندز، بدخشان، تخار و
سایر ولایات برگشتند.
در سال‌های اخیر و با ظهور
داعش در خاورمیانه، شمار زیادی از بازمانده‌های طاهر یولداشف و جمعه نمنگانی در
کنار هزاران شهروند دیگر کشورهای آسیای میانه، خودشان را به عراق و سوریه رسانیدند
و در صف داعش علیه حکومت‌های سوریه و عراق جنگیدند.
بقایای این گروه که تحت
رهبری عثمان غازی در بخش‌های از افغانستان و در کنار طالبان فعالیت داشتند در سال
2014 با ابوبکرالبغدادی اعلام بیعت کردند که با واکنش تند طالبان مواجه شدند.
طالبان با حمله بر مواضع این گروه در ولسوالی خاک افغان در سال 2015، حدود 100تن
از اعضای این گروه به شمول عثمان غازی را کشتند و ده‌ها تن دیگر را به شرط پیروی
از دستورهای امارت اسلامی عفو کردند.
باقی مانده‌های این گروه
تحت رهبری شخصی بنام عمرالمهاجر فعالیت‌های شان را در همسویی با طالبان در بخش‌های
از افغانستان آغاز کردند، اما بصورت مخفیانه دست به تبلیغ و فعالیت به نفع داعش می‌زدند.
این گروه تحت نام تحریک اسلامی ازبیکستان، گروه جندالله و مهاجرین فعالیت‌های
پراکنده شان را ادامه دادند تا اینکه در سال 2016 ، زابل را به قصد جلال آباد و
سپس جوزجان ترک کردند.
قاری حکمت‌الله که در سال
2016، فعالیت خود را به عنوان رهبر داعش در شمال افغانستان گسترش داد، همه اعضای
گروه تحریک اسلامی ازبیکستان و بقیه تروریست‌های کشورهای آسیای میانه را که به
اجبار در صف طالبان حضور داشتند به ولسوالی درزاب ولایت جوزجان فراخواند تا در
ساحات تحت کنترول وی برای گسترش خلافت فعالیت کنند.
اکنون و پس از فراز و
فرودهای زیادی در فعالیت داعش در شمال که منجر به فروپاشی کامل این گروه توسط
طالبان شد، ده‌ها عضو خارجی این گروه در نظارت خانه‌های طالبان در فاریاب بسر می‌برند.
عبدالعزیز کاملوف وزیرخارجه
ازبیکستان یک هفته پس از این رویداد، با دعوت از نماینده‌های دفتر طالبان در قطر،
از آنان خواستار تسلیم دهی اعضای ازبیک‌تبار گروه داعش به این کشور شده است.
کاملوف از شیرمحمد عباس
استانکزی وهیات همراهش که به تاشکند سفر کرده بودند خواسته است که ازبیکستانی‌های
عضو داعش را به دولت ازبیکستان تحویل دهند، چون آنان هیچگاه متحد طالبان نمی‌شوند.
منابع آگاه می‌گویند که
هیات طالبان به مقامات ازبیکستان پاسخ رد یا تایید نداده و گفته اند که این
درخواست را بصورت رسمی با مقامات رهبری این گروه شریک می‌سازند و ازبیکستان باید
منتظر دستور رهبر این گروه در مورد سرنوشت افراد مذکور باشد.
با درنظرداشت اتفاقاتی که میان طالبان و تروریست‌های آسیای
میانه طی سال‌های اخیر و مخصوصاً پس از بیعت آنان با داعش افتاد، دیگر ممکن نیست
طالبان به این گروه به چشم یک متحد شبیه آنچه در قبل از سال 2014 بود ببینند. این
جنگجوها تا قبل از بیعت با داعش در میان طالبان از احترام و جایگاه میهمان
برخوردار بودند، چانچه در 1998 نیز ازبیکستان از ملاعمر خواسته بود تا طاهر
یولداشف را به آن کشور تحویل دهد اما امارت اسلامی گفته بود که یولداشف میهمان
ماست و تسلیم دهی وی به دشمن‌اش، خلاف عرف و رفتارهای اسلامی است.
اکنون اما میهمان تبدیل به
دشمن شده است و ممکن است طالبان در بدل خواسته‌های مشخص، شهروندان فراری ازبیکستان
را به نهادهای مخوف و سختگیر امنیتی آن کشور تحویل دهند تا هر دو طرف از شر بقایای
طاهر یولداشف نجات یابند.
