نامه‌ای از بلخ - مختار وفایی

  بی وارث بی پناه بی گناه بی کس ....سنگ گور یکی از دانش‌آموزان مکتب #سیدالشهدا ، در دشت برچی.

پس از بغلان و غزنی، بیشترین تهدید متوجه # فاریاب است. نقیب‌الله فایق، از اعتراضات مردم امتیاز بزرگی بدست آورد. فایق با جیب پُر و با اطمینان از آیندۀ سیاسی‌اش، به حیث یکی از نازدانه‌های اشرف غنی، به کابل می‌رود تا در چوکی مجلس سنا جلوس کند. فعلاً فایق در سکوی پیروزی است. هم نازدانۀ اشرف غنی است، هم مورد تایید مارشال دوستم. مردم فاریاب اما در یک‌قدمی خطر قرار گرفته اند. فایق، فاریاب را در همان نقطه‌ای رها کرد که سه سال قبل تحویل گرفته بود. او یک حامد کرزی دیگر است؛ اما نسخه‌ی جوان و با تبار اوزبیک. شهر میمنه را براساس اندیوالی و اربابی مدیریت کرد، اما نتوانست جبهۀ طالب و فساد را تضعیف کند. او همان کاری را با فاریاب کرد که حامدکرزی با افغانستان کرد. در مراسم خداحافظی فایق، یک عده به شمول چند ملا اشک ریختند. با رفتنِ حامدکرزی نیز یک عده اشک ریختند. کرزی به یک عده از سران قومی از جمله ملاها، خرج دسترخوان می‌داد. با این حال، حضور فایق در میمنه به نفع وضع موجود بود. حد اقل حضور او، می‌توانست باعث حفاظت نسبی از شهر میمنه شود. اما اکنون، تاوان لجاجت غنی را بخاطر معرفی کردن محمد د

من این ترانه را دوست دارم، چون با آن نستالژی دارم. کودک بودم که این ترانه در یکی از کتاب‌های درسی چاپ شده بود و من و برادرانم هنگامی که در مزارع کار می‌کردیم، آن‌را باهم می‌خواندیم. ترانۀ قشنگی است، اما سرود ملی افغانستان نیست. هم‌چنان که در سرود فعلی ( دا وطن افغانستان دی)، زبان فارسی‌دری و گویندگان آن نادیده گرفته شده و این مساله عصبیت قومی و نفرت زبانی سازندگان آنرا نشان می‌دهد؛ سرود دورۀ مجاهدین که امروز در مراسم احمد مسعود پخش شد نیز ملی نیست، چون زبان پشتو و گویندگان آنرا نادیده گرفته است. این‌ها، سرودها و ترانه‌های گروهی استند که جامعۀ چند فرهنگی و چند قومی افغانستان، خودشان را در آن‌ها نمی‌بینند. سرودهای که از زمان ظاهرشاه تا اکنون در افغانستان به نام سرود ملی پخش شده، هیچ یک از نشانه‌های «ملی» را نداشته اند. احمد مسعود، احساساتی است و از این‌که تاکنون به دسترخوان غنی دعوت نشده عصبانی به نظر می‌رسد. او احساس می‌کند که باید در قطار کاکاهایش شریک تحولات و امتیازات باشد، اما تاکنون نادیده گرفته شده. احمد مسعود و یا به گفته استاد یعقوب یسنا، «آمر احمد مسعود»، با آنکه

«پدرم به من دیگر اجازۀ کار با تلویزیون انعکاس را نمی‌دهد. پدرم می‌گوید: نمی‌خواهم ترا در کفن ببینم. به من اطمینان بده که زنده به خانه  بر می‌گردی، تا من به تو اجازه ‌دهم که دوباره کار خود را با تلویزیون آغاز کنی.» بعد از ظهر روز دوم مارس، شهناز رووفی، سعدیه سادات و مرسل وحیدی سه تن از کارمندان تلویزیون محلی انعکاس در جلال‌آباد، شهری در شرق افغانستان، محل کارشان را به قصد خانه ترک کردند. چند لحظه بعد، افراد مسلح نقاب‌پوش، شهناز و سعدیه را در مقابل چشمان مردم، در روی جاده تیرباران کردند و از ساحه متواری شدند. در حالی که هنوز خبر این رویداد به مسئولان تلویزیون و خانواده‌ها ‌نرسیده بود، مرسل نیز در یکی دیگر از کوچه‌های شهر هدف تیراندازی قرار گرفت. تن‌های تیرباران شده‌ی هر سه همکار، به نزدیک‌ترین بیمارستان شهر منتقل شدند، اما به دلیل شدت جراحات شدید و خون‌ریزی زیاد، قلب‌های شان در چند دقیقه پس از رویداد، برای همیشه ایستادند. این سه کارمند تلویزیون انعکاس در حالی ترور شدند که به تازگی ترس و وحشت ترور ملاله میوند، خبرنگار دیگر این رسانه که در دهم دسامبر سال 2020 در وسط همین شهر تیرباران ش

حامد کرزی بی‌ گمان یکی از بانیان فساد و خیانت‌ در دو دهه‌ی اخیر در افغانستان است. او زمانی در راس دولت قرار گرفت که همه‌چیز از صفر شروع شده بود. طالب مهار شده بود و مردم آماده‌ی هرنوع تغییر بودند. پول‌ِ بی‌حساب برای بازسازی افغانستان وارد کشور شد و هزاران نهاد کمک کننده برای توسعه و بازسازی صف کشیدند. مردم نیز که تازه از یک جنگ باطل و ویرانگر رهایی یافته بودند، آماده بودند تا در مسیر نو حرکت کنند. همین امیدواری پای صدها هزار مهاجر افغان را از کشورهای مختلف جهان به خانه‌های شان کشاند. جامعه‌ی جدید، با توجه فوق‌العاده‌ی بین‌المللی و میلیاردها دالری که به کابل سرازیر شدند، نیازمند یک مدیریت سالم و دلسوزانه بود. در چنین زمانی، یک دزد بین‌المللی در راس دولتِ تازه تاسیس گماشته شد. کرزی به دزدهای کابینه‌اش توصیه کرد که " دزدی کنید خیر است. مگر دزدی‌های تان را در داخل خرج کنید، به دبی و جاهای دیگر نبرید. " تروریست‌ها و قاچاقچیان مواد مخدر را تقویت کرد و میان جنگ‌سالاران نزاع قدرت را برافروخت تا از مصروفیت آن‌ها به نفع خودش استفاده کند. نمونه‌اش حمایت از عطامحمد نور برای تضعیف

یک پروژه میلیون دالری، این‌روزها مصروف تابلو نویسی در کوچه‌های شهر # مزارشریف است. هدف از این کار، نشانه‌گذاری دقیق و معیاری شهر است تا آدرس‌یابی آسان و دقیق باشد. این اقدام برای نظم بخشیدن به شهر فوق‌العاده مهم است، اما چند نکته : یک: ظاهراً در نوشتن تابلوها، با آدم‌های باسواد و دانای شهر مشوره صورت نگرفته و یک گروه پروژه‌نویس، این کار را انجام داده است که پر از اشتباهات مضحک است. دو: دیده می‌شود که عصبیت جاهلانه‌یی در پشت نوشتن تابلوها موج می‌زند و همین باعث شده است تا اشتباهات فاحشی مانند ترجمه کردن اسم‌های خاص از زبان فارسی‌دری و ازبیکی به پشتو انجام شود. مثلا نام یک محله که گذر " هژده چمن" است، به " اته لسم چمن گذر" برگردان شده. این تابلونویس‌های بی‌سواد همین را نمی‌دانند که اسم خاص قابل ترجمه نیست. فقط در جایی اسم خاص را می‌توان ترجمه کرد که هدف از ترجمه، کمک به فهماندن دقیق‌تر به مخاطب باشد. در حالی که یک خواننده و گوینده زبان پشتو هیچ نیازی ندارد تا گذر هژده چمن را برایش ترجمه کنیم. این ترجمه حتی باعث گمراهی و تغییر نام این محله می‌شود. سه: به صورت

مردی که در ده سال گذشته به عنوان آخرین یهودی افغانستان شناخته شده بود، اکنون کشور را به قصد اسرائیل ترک می کند، زیرا ترس آن را دارد که وعدۀ خروج نظامی ایالات متحده خلائی در کشور بجای بگذارد که با گروه های بنیانگرا مانند طالبان پر شود . زبولون سیمانتوف در گفتگو با خبرگزاری عرب نیوز گفت، «در اسرائیل، با تماشای تلویزیون رویدادهای افغانستان را دنبال خواهم کرد.» سیمانتوف   ۶۱   ساله گفت پائیز امسال، در پایان فصل اعیاد، افغانستان را ترک خواهد کرد. همسرش که زنی از یهودیان تاجیکستان است، و دو دخترشان، از   ۱۹۹۸   در اسرائیل بسر می برند. اما سیمانتوف دهه ها است که در میان خشونت و آشوب سیاسی، و از جمله دوران حاکمیت طالبان و دور ۀ   جنگ افغانستان با ایالات متحده، در وطن خود افغانستان مانده تا از تنها کنیسای کشور که در «کابل»، پایتخت کشور واقع شده، مراقبت کند . سیمانتوف در گفتگو با عرب نیوز گفت «مثل «شیر» یهودیان از کنیسای کابل محافظت کردم.» سیمانتوف که فروشنده ٔ   قالی و جواهر است، در «هرات» افغانستان بدنیا آمده که دهها سال پیش محل زندگی صدها یهودی بود. سپس به کابل رفت، و پس از آن در  

 

صحبت جنرال عبدالملک در برنامۀ پربینندۀ کاکتوس، حاوی نکاتی بود که برای نخستین بار شنیدم. کارنامۀ سیاسی و نظامی جنرال عبدالملک، مانند هر چهره‌ی دیگر که در تحولات افغانستان دخیل بوده، پر از اتهامات سنگین است. مهم‌ترین اتهامی که بر جنرال عبدالملک وارد است، توافق‌ و تبانی او با طالبان در سال 1376 است که منجر به ورود احترام‌آمیز طالبان به شهر مزارشریف و بخش‌های دیگری از شمال گردید. این توافق از سوی طالبان نقض شد و چنانچه جنرال عبدالملک می‌گوید، طالبان بابت نقض این توافق‌نامه، تاوان سنگینی پرداخت. پس از نقض این توافق‌نامه از سوی طالبان، صدها جنگجوی طالبان از سوی نظامیان تحت امر جنرال عبدالملک کشته شدند، صفوف شان تار و مار گردید و شماری از اعضای شورای رهبری این گروه به دست جنرال عبدالملک اسیر گردیدند. ابهاماتی زیادی در مورد رویدادهای خون‌بار شمال، از جمله توافق‌نامه جنرال عبدالملک و گروه طالبان وجود دارد. انتظار می‌رود که نشر کتاب   «هفت سالِ از یاد رفته» که توسط آقای ملک نوشته شده و هنوز نشر نگردیده، به این ابهامات پاسخ دهد. جنرال عبدالملک یکی از جعبه‌های پر رمز و راز تحولات پیچیده و خو

استقبال از اشرف غنی در تاجیکستان کم‌نظیر بود. دانشگاه ملی تاجیکستان به او سند دکترا و عضویت افتخاری شورای علمی این دانشگاه را داد . سخنرانی اشرف غنی در دانشگاه تاجیکستان، حساب شده، دقیق و استوار بر دریافت‌های علمی بود . من به سخنرانی‌های اشرف غنی که در دانشگاه‌ها و مراکز علمی صورت می‌گیرد گاهی گوش می‌دهم. اشرف غنی یک معلم است و در سخنرانی‌هایی که در مراکز اکادمیک انجام می‌دهد دقتِ بیشتر می‌کند . بحث اشرف غنی در مورد موج دهشت افگنی، بحران کرونا، وضعیت علم و محیط زیست، شنیدنی است . اما مثل همیشه، همه‌ی این موارد تحت تاثیر یک اشتباه لفظی رفت . اشرف غنی، شعر رودکی را اشتباه خواند و با این کار، مردم را در شبکه‌های اجتماعی سرگرم ساخت . توانایی اشرف غنی در تدریس و سخنرانی، به معنی این نیست که او یک رئیس جمهور خوب و موفق است .

نخستین‌بار، کودک بودم که نام کشور سویدن را از طریق فعالیت‌های « کمیتۀ سویدن برای افغانستان» شنیدم. این کمیته پروژه‌هایی در حمایت از معارف در مناطق روستایی و از جمله در روستای ما در شمال افغانستان تطبیق می‌کرد. سال‌های بعد، یکی از بهترین مکاتب دخترانه توسط «کمیتۀ سویدن در افغانستان»، در روستای ما ساخته شد که باعث خلق شادمانی‌ها و امیدهای فراوان در میان مردم گردید. دوسال قبل، وقتی که در فبروری 2019، وقتی وارد سویدن شدم، تصور چندان روشنی از این کشور نداشتم. همینقدر می‌دانستم که سال‌ها قبل، وایکینگ‌ها صاحبان این سرزمین بودند و مردمانش، عاشق تنهایی، رعایت فاصله اجتماعی، سکوت، احترام به بشر و آزادی‌های مدنی استند. اندکی هم در مورد افتخارات علمی، تکنولوژی، ثروت و رفاه سویدنی‌ها می‌دانستم.   نخستین چیزی که با ورود به شهر مالمو نظرم را جلب کرد، طراحی‌های زیبای خانه‌ها و مسلط بودن رنگ سرخ تیره در شهر بود. بسیاری از خانه‌ها، ویلاها و دیوارها هم‌رنگ به نظر رسیدند. شهر به شدت آرام و ساکت به نظر می‌رسید. روز نخست که ما وارد شهر شدیم، احساس کردم روز تعطیلی است. روز بعد و چند هفته همینطور دوام کرد