نامه‌ای از بلخ - مختار وفایی

  پیشروی برق‌آسای طالبان به سمت مراکز شهرها که از جنوب تا شمال افغانستان کلید خورده است، بسیاری‌ها را به آیندۀ مبهم این کشور نا امید ساخته است. در یک هفتۀ اخیر و پس از تهاجم سنگین طالبان برای تصرف مراکز شهرها در جنوب و شمال افغانستان، جنگجویان این گروه موفق شدند که شهرهای زرنج در مرز با ایران، شهر شبرغان پایگاه سیاسی و مردمی مارشال عبدالرشید دوستم، شهر سرپل، شهر آیبک و شهر تالقان را به تصرف خود درآورند. این شهرها از پایگاه‌های مهم مارشال دوستم رهبر حزب جنبش ملی به شمار می‌رفتند. حزب جنبش ملی از احزاب قدرتمند در افغانستان است که نقش کلیدی در براندازی نظام «امارت اسلامی» طالبان در سال 2001 داشت. سقوط شهرها چگونه کلید خورد؟ در دو ماه اخیر طالبان با راه اندازی حملات سنگین تهاجمی، حدود دوصد ولسوالی را در سراسر افغانستان از حاکمیت دولت افغانستان خارج کردند و در پی آن مدعی شدند که هشتاد و پنج درصد جغرافیای افغانستان را در اختیار دارند. سقوط ولسوالی‌ها، ضمن این‌که روحیۀ جنگ و ادعای پیروزی در میان جنگجویان طالبان را تقویت کرد، این گروه را از لحاظ توانایی‌های نظامی نیز بیشتر از قبل تجهیز س

Short Chat series 2021 The DI-Library Short Chat series focuses on discussions, interviews, and lectures with previous and current guest artists in the ICORN program. Our followers would have the unique opportunity to listen to diverse views on current global events as well as cultural projects each guest is working on. Our guest this week is Mukhtar Wafayee . Mukhtar Wafayee is an Afghan award-winning investigative journalist, writer, and poet. Born in 1992 in the Balkh province of northern Afghanistan, Wafayee received a Bachelor’s degree in International Relations and has been working as a journalist since 2010. His journalistic work focuses on issues of security, politics, and governance. From February 2019 to February 2021, Wafayee was the ICORN resident guest artist in Malmö’s fristadsprogram. Jude Dibia: It’s so great to chat with you today, Mukhtar. Can you introduce yourself to the Dawit Isaak Library readers? Mukhtar Wafayee: Thank you, Jude. I’m glad for this chat. My name i

  من در اینسوی جهان نگران افعانستان هستم و بی هیچ دست‌مزدی تلاش می‌کنم با دقتِ تمام اطلاع‌رسانی کنم. هر خبر و رویداد را باربار راستی‌آزمایی می‌کنم تا شکار شایعات طالبان و جنگ روانی نشوم. گروهی از جنگجویان طالبان صبح امروز به روستای توخته حمله کردند و پس از سه ساعت درگیری، با تلفات سنگین عقب رانده شدند. از منابع در امنیت ملی، پولیس ملی، خیزش مردمی و یک باشنده محل اوضاع را پرسیدم و سپس در مورد آن نوشتم. می‌بینم که یک تعداد صفحات پر مخاطب، با نشر ویدئوهایی از درگیری‌های سنگین در ولایات جنوب، آن‌را به نام حمله به توخته نشر می‌کنند و می‌نویسند که طالبان به سمت مزارشریف پیشروی کردند. یک خبرگزاری دیگر تیتر زده است که جنگ به دروازه‌های ورودی مزارشریف رسید. دیگری در مسنجر پیام می‌دهد که استاد عطامحمد نور با طالبان تفاهم کرده است که شهر را بدون درگیری تسلیم کند. این‌ها را که می‌بینم از خودم می‌پرسم که آن مردمان شجاع و دلیر مزار را چه شده؟ چرا همه به بازوان جنگ تبلیغاتی طالبان بدل شده اند؟ طالب نه اژدهای هفت‌سر است نه زامبی‌های آدم‌خوار. گروهی از انسان‌های روانی و عقده‌ای استند که از بدن شان مان

براساس آمار وزارت معارف افغانستان، هم اکنون حدود 3.5 میلیون دانش‌آموز دختر در مکتب‌های افغانستان آموزش می‌بینند و 70 هزارتن معلم زن نیز در مکتب‌ها به حیث معلم کار می‌کنند. آمار دانش‌آموزان دختر و معلم‌های زن از سال 1996 تا سال 2001 که طالبان بر افغانستان حکم می‌راندند صفر بود. طالبان پس از شورش دوباره در سال 2006 و پیشروی  به سمت روستاها و سپس شهرها، اکنون بیشتر از 70 درصد از جغرافیای افغانستان را در اختیار دارند. در حالی که ممنوعیت آموزش و کار دختران و زنان از نخستین اعلامیه‌های ملاعمر در زمان حاکمیت گروه طالبان بر افغانستان بود، سوال اساسی در زمان حاضر این است که سرنوشت مکتب‌های دختران در بیشتر از 70 درصد جغرافیای افغانستان چگونه است؟ از مناطق زیر سلطه طالبان، به جز ویدیوهای تبلیغاتی این گروه که هر از گاهی به هدف برجسته سازی حضور نظامی شان منتشر می‌شود، هیچ اطلاع دقیقی در دست نیست. خبرنگاران داخلی و خارجی به ندرت اجازه می‌یابند که برای تهیۀ گزارش، به مناطق زیر سلطه طالبان بروند. هر ازگاهی که خبرنگاران با توافق طالبان به مناطق زیر سلطۀ آنان نیز می‌روند، طالبان برای استفادۀ تبلیغاتی، د

مختار وفایی پس از امضای توافق‌نامه میان گروه طالبان و آمریکایی‌ها در فبروری 2020 که تشدید جنگ و تضعیف مواضع دولت افغانستان در برابر گروه طالبان را در پی داشت، موج مهاجرت شهروندان افغانستان به کشورهای مختلف جهان افزایش یافت.  در دهه 1990 میلادی و در جریان جنگ داخلی در افغانستان، مقصد بسیاری از افغانستانی‌های که کشورشان را ترک می‌کردند ایران و پاکستان بود، اما در موج جدید مهاجرت، ترکیه که دهلیز ورود به اروپا دانسته می‌شود، از مهم ‎ ‌ترین اهداف در میان مهاجران افغانستانی است. اداره مهاجرت ترکیه تعداد مهاجران افغانستانی در این کشور را دوصدهزار تن اعلام کرده است. این آمار شامل افرادی اند که به صورت رسمی تحت پوشش ادارات دولتی اند و به عنوان مهاجر ثبت نام شده اند. از تعداد مهاجران افغانستانی که به صورت غیر قانونی در ترکیه زندگی می‌کنند آمار دقیقی در دست نیست، اما روح ‌الله رحیمی یک پناهجوی افغانستانی در ترکیه که با نهادهای مددرسان نیز کار می‌کند، آمار مجموعی پناهجویان افغانستانی مقیم ترکیه را حدود 350 هزار تن می‌داند. رحیمی می‌گوید که بسیاری از جوانان که به تنهایی وارد ترکیه می‌شوند و اس

بنادر مهم تجارتی بدون درگیری به طالبان واگذار شدند، ولسوالی‌های زیادی با شایعه سقوط کردند، مناطق مهمی با توطئه به طالبان سپرده شدند، اما در بلخاب، چهارکنت، ناهور، مالستان، جاغوری و چندین جای دیگر، سرِ طالبان به سنگ خورد . عقب‌نشینی تاکتیکی که نیروهای دولتی و مردمی را در بسیاری از جاها از پادرآورد و باعث شرمساری شد، حالا به لشکر طالبان رخنه کرده است. عقب‌نشینی طالبان از همین مناطق نامبرده آغاز شده است . قاسم، از مدافعان مردمی در بلخاب بیش از هزار نیروی مسلح از بدخشان به تاجیکستان فرار کردند، صدها نیروی دیگر از اسلام‌قلعه به ایران فرار کردند، صدها تنِ دیگر در شورتپه و کلدار به ازبیکستان فرار کردند، در حالی که طرفِ جنگ، فقط گروهی از موترسایکیل‌سوارها بودند که قبل از حمله، دست به شایعات گسترده و ترس‌پراکنی زده بودند . مردمان بلخاب و چهارکنت چه کردند؟ بلخاب و چهارکنت در 20 سال اخیر، هیچ سهمی در پروژه‌های میلیون دالری نداشتند و مردمان این کوهستانات، همچنان با فقر دست و گریبان اند . با حملات طالبان به #بلخاب و # چهارکنت ، ساکنان محل، گاو و گوسفند شان را فروختند و اسلحه خریدند. کسانی

  صبح روز یکشنبه بیستم جون، با پیامی از روستای ما در شمال افغانستان بیدار شدم. دوستی از روستا چنین نوشته بود: «سلام، روستای خواجه سکندر بدون درگیری به تصرف طالبان درآمد. این پیام را از ساحۀ زیر کنترول امارت اسلامی برای شما می‌نویسم.» این پیام مرا سراسیمه ساخت. نه به دلیل تعلقی که تا اکنون با آن روستا دارم. به این دلیل که چند روز قبل از آن، پدر و مادرم که در شهر مزارشریف زندگی می‌کنند، پس از شیوع گستردۀ موج سوم کرونا در شهر، به روستا رفتند. پدر و مادرم قبل از رفتن به روستا با من تماس گرفتند و گفتند، روستا آرام و عاری از ویروس است. آنجا تردد و تجمعات اندک است و برای همین مدتی به خانۀ روستایی شان می‌روند. من هنوز خاطرات ماه آگست 1998، زمانی که طالبان برای نخستین‌بار روستای ما را تصرف کردند و مردان روستا را شکنجه کردند به یاد دارم. درآن روز پدرم موفق شد از روستا فرار کند و به کوه‌ها پناه ببرد. پس از دریافت پیام از روستا، تلاش کردم با پدرم تماس بگیرم. شماره‌های تماس پدر و مادرم خاموش بودند و این مرا بیشتر از هر خبر دیگری که هر لحظه دریافت می‌کردم درهم می‌فشرد. بعدتر شماره تماس پدرم فع