به فرزانگی ات سلام دختر کوچی!

 مختار وفایی

جامعۀ ویران ما، به چنین فرزانه‌هایی بیشتر از هر کس دیگری نیاز دارد. این خانم فرزانه کوچی است. برای نخستین‌بار دیشب نام و سیمایش را در برنامۀ تلویزیونی کاکتوس دیدم.

وارسته و رسا و روشن صحبت می‌کرد. بی ابهام و آلایش. دختری از تبار کوچی‌های خانه به دوش. در شهر پلخمری متولد شده و راه  پلخمری تا کابل را در خم و پیچ‌های بزرگراه کوهستانی سالنگ، بارها و بارها به دنبال دانایی و آینده طی کرده است. به دلیل تحصیل و دانشگاه، از میان قوم و خویش طرد شده، تا این‌که به همه ثابت کرده « زن جنس ضعیف نیست و می‌تواند بیشتر از مردان کار و پیکار کند.»

هنگام دیدن چنین زنانی در پردۀ تلویزیون یا در تالاری هنگام سخنرانی، به همت شان سلام می‌دهم و به احترام شان از جایم بلند می‌شوم.

فرزانه کوچی، در برنامۀ کاکتوس چه شجاعانه و بی ابهام در مورد لایه‌های پنهانِ راهش تا رسیدن به مجلس نمایندگان صحبت کرد. از آزارهایی که از مردان دیده و تا نگاه‌های کثیف و آلودۀ جامعۀ به یک دختر و یک زن که اراده دارد تسلیم جامعۀ زن‌ستیز و دختر فروش افغانستان نشود.

اگر حرف‌های او را نمی‌شنیدم، با دیدن عکس‌ها و خواندن نامش، شاید شکار قضاوت نادرستی می‌شدم که در مورد همه زنان جوانِ راه یافته در مجلس نمایندگان وجود دارد. همین روایت‌هایی در مورد رای‌های خریده شده برای رسیدن به مجلس که شبکه‌های اجتماعی و انترنت را لبریز کرده.

در سخنان فرزانه کوچی، نشانه‌های زیادی از یک زن استوار، انسان آگاه و امید برای جامعۀ پشتون و قبایل کوچی دیدم. همه می‌دانیم که کوچی‌ها به دلیل رَوِش زندگی شان، از دانش و آگاهی به دور مانده اند و دقیقاً شبیه انسان‌های هزار سال قبل زندگی می‌کنند. بزرگان این قبایل دوست ندارند که فرزندان شان تحصیل کنند و یا در شهرها زندگی نَو بنا نمایند. خان‌های قبایل کوچی، اول و آخر دنیا را در جای گام‌های شترها و رمه‌های شان جستجو می‌کنند. در آوارگی و سرگردانی به دنیا می‌آیند و در آوارگی می‌میرند. در کُل از آگاهی و تجدد نفرت دارند. فرزانه کوچی گفت، زمانی که او خلاف توقع بستگانش به تحصیل و کسب دانش ادامه داد، از میان قوم و خویش طرد شد، چون همه می‌پنداشتند که فرزانه و خانواده‌اش گمراه شده اند.  اما او به درستی راهش و روشنی آینده‌اش ر ایمان داشت و این‌ را به همه ثابت کرد.

در جامعۀ ویران ما به این فرزانه‌ها نیاز داریم. هر یک از این فرزانه‌ها، می‌توانند در میان لایه‌های جامعه، سفیران آگاهی و آبادی باشند.

به فرزانگی ات سلام دختر کوچی!