شمال، و نقش بانک‌های رای در انتخابات

افغانستان یک کشور سنتی است و در حالِ تمرین دمُکراسی نوپا. مقوله‌های مانند انتخابات نیز در این کشور از بلوغ کامل برخوردار نبوده و طرز نگاه و عمل‌کرد مردم نسبت به آن، متفاوت از آن‌چه شایسته‌ی دمُکراسی و نظام مردم‌سالاری است می‌باشد. افغانستان این‌روزها شاهد برگزاری سومین دورِ انتخابات ریاست جمهوری است که قرار است در آن، برای اولین بار، قدرت به شکل مسالمت‌آمیز، از شخصی به شخصِ دیگری منتقل شود.

ولایات شمال افغانستان نیز در حالی که این‌روزها شاهد برخی از ناآرامی‌ها در بخش‌های مختلفی از سرپل، فاریاب و بغلان می‌باشد، شدتِ پیکارهای نامزدان ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی را نیز شاهد است.

شمال افغانستان،در آستانه‌ی انتخابات بیشتر محور و بانک رایِ سه چهره‌ی جهادی و سیاسی‌ای دانسته می‌شود که اکنون در دو تیم انتخاباتی حضور دارند.

جنرال عبدالرشید دوستم، حاجی محمد محقق و عطامحمد نور؛ این سه شخصیت سیاسی و تاثیرگذار در حوادثِ حد اقل سه دهه اخیر، حمایت‌های بخش عظیمی از باشندگان ولایات شمال را باخودشان دارند.

 جنرال عبدالرشید دوستم رهبر و بنیانگذار حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان که رهبر و پدرِ ترکتباران افغانستان نیز لقب داده شده است، به باور آگاهان، تنها رهبری است که توانسته است، 90 فیصد قوم ترک‌تبار افغانستان را در محور برنامه‌ها و کارهایش چرخانده و مانند سایر میلیت‌ها و احزاب از چندپارچگی و انشعاب آن کند. جنرال دوستم از نفوذ گسترده‌ای در ولایات ترک‌تبار نشین برخوردار است که بیشترین هوادارن وی در ولایت فاریاب، تخار، جوزجان، سرپل، بلخ و کندز می‌باشد.

هم‌چنان حاجی محمد محقق که یار و هم‌سنگر عبدالعلی مزاری در جبهات جنگ و جانشین او در رهبری میلیت هزاره دانسته می‌شود، از نفوذ گسترده‌ای در میان هزاره‌های افغانستان و بخصوص هزاره‌های ولایات شمال برخوردار است

آقای دوستم و محقق، در واقع دو بانک قدرت‌مند رای بودند که در انتخابات گذشته‌ی ریاست جمهوری توانستند رییس جمهورکرزی را پس از اتمام یک دور ریاست جمهوری، دوباره به مسند قدرت بنشانند.

عطامحمدنور نیز، از دیگر چهره‌های تاثیرگذار در میان میلیت تاجیک ولایت بلخ و برخی از ولایات شمال کشور است، که طی یک‌دهه‌ی اخیر توانسته است جایگاهِ خوبی در میان مردم برایش دست و پا کند.

در انتخابات کنونی که جنرال دوستم در برابر محمد محقق و عطامحمدنور دو چهره‌ی بانفوذ و قدرت‌مند شمال قرار گرفته است، در تلاش است تا بتواند، ضمن متحد ساختنِ هواداران ترک‌تبارش، آرای سایر میلیت‌ها را نیز به نفع تیم اش رقم بزند.

جنرال دوستم معاونیت اول دکتر اشرف غنی احمدزی و محمد محقق معاونیت دوم دکتر عبدالله را به هم‌پیمانی عطامحمدنور به عهده دارد.

هر چند گفته می‌شود در افغانستان، طی بیشتر از یک‌دهه‌ی گذشته، برنامه‌ها و فعالیت‌های مدنی و رسانه‌یی توانسته است ذهنیت میلیت‌های افغانستان را بسوی ملت شدن و پرهیز از قوم‌گرایی و سمت‌گرایی سوق دهد، اما آشکار است که هنوز، بازار  مقوله‌های هم‌چون قوم‌گرایی، سمت‌گرایی و رهبرپرستی، در میان باشندگان افغانستان رنگ و رونقِ خوبی دارد و چهره‌های کاریزماتیکِ چون جنرال دوستم، محمدمحقق و عطامحمدنور، در مواردی هم‌چون انتخابات، نقش‌های تعیین کننده‌ی در برنده و بازنده ساختنِ تیم‌های انتخاباتی بازی می‌کنند.

در حالی‌که نزدیک به هفتاد فیصد نفوذ هشت‌صد هزاری ولایت سرپل، ترک‌تبار دانسته می‌شود، سید انور سادات نماینده ولایت سرپل در شورای ملی و رییس ستاد انتخاباتی دکتر اشرف غنی احمدزی در ولایت سرپل، می‌گوید که با نفوذ و محبوبیتی که جنرال دوستم در میان باشندگان ولایت سرپل دارد، تیم تحول و تداوم، هشتاد فیصد رای مردم ولایت سرپل را در انتخابات ریاست جمهوری با خود دارد. رییس ستاد انتخاباتی تحول و تداوم در سرپل، رای دادن و حمایت‌های مردمی از نامزدان را با جنبه‌ی میلیت‌گرایی تایید نموده اما می‌گوید که این تیم(تحول و تداوم) نه تنها  میلیت ترک‌تبارِ ولایت سرپل را با خود دارد، بلکه صدهاتن از سران و بزرگانِ میلیت‌های تاجیک، پشتون و هزاره ولایت سرپل نیز از تیمِ انتخاباتی به رهبری دکتر اشرف غنی احمدزی حمایت می‌کنند.

آقای سادات، ولایت سرپل را از نگاه اقتصادی و جغرافیایی در کشور سرنوشت‌ساز و مهم تلقی نموده و به عنوان نماینده‌ی مردم سرپل در مجلس نمایندگان، ضمن اینکه به سیاست‌های بیشتر از یک‌دهه حکومت کرزی در قبال ولایت سرپل انتقاد می‌کند، نگاه رییس جمهور کرزی را به ولایت سرپل، نگاه بدبینانه و غیر عادلانه می‌خواند. این نماینده مجلس می‌گوید که: ولایت سرپل خزانه‌یی از معادن است که می‌تواند با استخراج و استفاده‌ی درست از آن اقتصاد کشور را پویا نمود و مردم را از بیکاری و چالش‌های کنونی نجات دهد، اما این معادن نه تنها تاهنوز به نفع مردم و اقتصاد کشور استفاده نشده است، بلکه ولایت سرپل نیز تاهنوز هیچ نفعی از این معادن نبرده است.

آقای سادات، ضمن نگرانی از وضعیت رو به گسترش بیکاری در ولایت سرپل،  از باشندگان این ولایت می‌خواهد تا با رای دادن به اشرف غنی احمدزی به گفته‌ی وی، شاهد پایان نا بسامانی‌ها، در این ولایت باشند.

به گفته‌ی سید انور سادات، 25 حزب مقتدر سیاسی و هزاران نهاد اجتماعی و فرهنگی از تیم تحول و تداوم حمایت نموده و نشانه‌های پیروزی این تیم، در حمایت‌های مردمی در سراسر کشور هویدا است.

در همین حال، آقای سادات با ابراز نگرانی از امنیت برخی مناطق کوهستانی و دور دست ولایت سرپل، ابراز امیداری می‌کند تا نیروهای امنیتی بتوانند زمینه‌ی اشتراک وسیعِ مردم را در انتخابات با گرفتنِ امنیت فراهم سازد.

با وجود برخی نگرانی‌ها مبنی بر گسترش بد امنی و تضعیف روحیه‌ی مردم نسبت به حضور در پای صندوق‌های رای‌دهی؛ سید انور سادات، رییس ستاد انتخاباتی دکتر اشرف غنی احمدزی می‌گوید که : مردم ولایت سرپل، با تمامِ شور و شوق از  انتخابات استقبال نموده و هیچ‌گونه هراسی نسبت به برهم زدن فضای انتخابات و نظم عمومی در روز برگزاری انتخابات در میان مردم موجود نیست.

به گفته‌ی آقای سادات، عزیزه جلیس نماینده مجلس، تاج محمد کوهی والی اسبق سرپل،

کمال‌الدین خان، تیمورشاه خان، سرور ارباب،عبدالملک خان، قوماندان حیات‌الله، قدیرخان، عزیزالله خان، معاون لطیف، صدام خان، ملافیض‌الله، قوماندان ابراهیم،محمد پهلوان،حاجی وهاب، نقیب‌الله خان، حاجی آشور، حاجی پاینده و ...از جمله صدها تن از فرماندهان و سران اقوام مختلف از ولایت سرپل است که از تیم تحول و تداوم حمایت نموده و می‌توانند بخش گسترده‌ای از آرای ولایت سرپل را به نفع تیم تحول و تداوم به رهبری دکتر اشرف غنی احمدزی رقم بزنند.

مختار وفایی _ رونامه‌نگار آزاد