دیوار بلند انحصار در بلخ، تَرَک برداشت

-مختار وفایی

کنار رفتن عطامحمدنور از ولایت بلخ پس از تنش‌های دوامداری که منجر به افزایش نا امنی در بلخ شد، حاشیه‌های قابل توجهی را به دنبال خواهد داشت. عطامحمدنور که سردمدار حزب جمعیت در شمال دانسته می‌شود، با اندوختن سرمایه‌ی بدون حساب و کتاب طی دوره‌ی حاکمیت‌اش در بلخ، توانست جایگاه یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های سیاسی در کشور را تصاحب کند.

توانایی‌های اقتصادی و سیاسی نور باعث شده بود که سران حزب جمعیت در شمال، کارمندان دولتی و غیر دولتی در بلخ، احزاب سیاسی و تاجران بدون قید و شرط از وی اطاعت کرده و اوامر او را بدون تامل اجرا کنند. سال‌های حاکمیت نور در بلخ، ضمن این‌که دست‌آوردهای برای مردم در عرصه‌های تجارت، اقتصاد، انکشاف و معارف را به همراه داشت، خالی از کم‌کاری و سیه‌کاری نیز نبود.

نور با حاکمیت به ظاهر دمکرات، در همه عرصه‌ها دیوار بلند انحصار و استبداد خلق کرد که دست هیچ‌کس بدون اجازه‌ی خودش به آن نمی‌رسید. سایه‌ی انحصار نور و نزدیکانش در بلخ، از ادارات دولتی که شامل نهادهای امنیتی و ملکی می‌شود تا دانشگاه و مکتب و رسانه بصورت درشت به چشم می‌خورد.

نور ضمن اینکه چهره‌ی ظاهری بلخ را به حزب جمعیت و گروه مربوط به خودش انحصار کرد، زیر پوست شهر را نیز شدیداً تحت کنترول خود گرفت. انکشاف غیرمتوازن، حضور کمرنگ برخی اقوام در ادارات و خانوادگی شدن شماری از ادارات کلیدی و پردرآمد که حتی برخی از روسا کارنامه‌ی سیاه ده ساله دارند از جمله درشت‌ترین کارنامه‌های سیاهی است که مردم بلخ از آن شاکی اند.

نور که تا چندی قبل اشرف غنی را به انحصار و استبداد متهم می‌کرد، خودش معمار یک دیوار بلند انحصار در بلخ می‌باشد. او نه به عنوان یک والی بلکه به عنوان حاکم مطلق بلخ، بسیاری از اوامر ریاست جمهوری، اداره ارگان‌های محل و وزارت‌خانه‌ها را در مورد تغییر و تبدیل مسوولان محلی این ولایت نمی‌پذیرفت. نور هرکه از اوامرش اطاعت می‌کرد را امتاز و پست دولتی می‌داد و هرکه سرکشی و انتقاد می‌کرد را خانه‌نشین می‌ساخت.

اکنون اما با کنار رفتن نور از مقام ولایت بلخ، دیوار انحصار در این ولایت ظاهراً  َترَک برداشته است. اسحاق رهگذر که چهره‌ی نسبتاً میانه‌روی است، با تعامل با جریان‌های سیاسی و اقوام، و همچنان با اطاعت از اوامر رییس جمهور، قرار است تغییراتی را در ادارات تحت امرش اعمال کند.

 هرچند عطامحمدنور هنوز حاکم بی قید و شرط بلخ دانسته می‌شود و گزارش ملاقات‌ها و سخنرانی‌هایش سرخط خبرهای تلویزیون ملی بلخ است، اما همین‌که اوامر او به صورت رسمی بحیث والی در بلخ قابل اجرا نیست، مجرای بزرگی برای اعمال خواسته‌های مردم در این ولایت است.

طی دو هفته‌ی که حضور نور در دفتر مقام ولایت بلخ مشروعیت ندارد، حرکت‌های آرامی در جهت اعمال تغییر در ساختار اداری این ولایت شکل گرفته است. سه روز قبل جمعه خان  ابراهیم خیل پسر اخترمحمد ابراهیم خیل از دشمنان دیرینه نور بحیث آمر حوزه هفتم امنیتی شهر مزارشریف گماشته شد. حکم تقرری ابراهیم خیل ماه‌ها قبل توسط وزیر داخله امضا شده بود اما نور مانع تطبیق این حکم در بلخ می‌شد.

همچنان بتازگی شجاع الدین شجاع عضو شورای ولایتی بلخ و عضو حزب جنبش ملی که پیشتر از انجنیر محمد داوود بحیث والی بلخ حمایت کرده بود، بحیث معاون مالی و اداری ولایت بلخ گماشته شد.

همچنان در یک اقدام بی‌سابقه، حبیب الرحمان حکمتیار پسر گلبدین حکمتیار در همراهی با جمعه خان همدر د به بلخ سفر کرده و در میان هواداران شان سخنرانی کردند. همدرد از اسحاق رهگذر بحیث والی بلخ حمایت کرده و از نور خواست که در امور  این ولایت مداخله نکند.

این سه اتفاق که در هفته‌ی دوم کنار رفتن نور از بلخ صورت گرفته است، بیانگر آغاز تغییرات گسترده‌ و آهسته‌ی است که قرار است در این ولایت اعمال شود.
 "این نوشته قبلاً در خبرگزاری افق منتشر شده است."