زیان هفت میلیون دالری آریانا از قرارداد با کمپنی ناس

گزارش تحقیقی؛ مختار وفایی

یافته‌های ۸صبح نشان می‌دهد که شرکت هوایی آریانا پس از آن‌که ارایه خدمات زمینی میدان‌های هوایی کابل، هرات و قندهار را طی قراردادی به «ناس افغانستان» واگذار کرده، حدود هفت میلیون دالر زیان دیده است.
شرکت هوایی آریانا تا اواخر سال ۲۰۱۳، تمام خدمات زمینی میدان‌های هوایی کشور را انجام می‌داد و از این بابت ماهانه بیش از ۴۰۰هزار دالر امریکایی عاید داشت.
پس از آن‌که شرکت هوایی آریانا در جنوری سال ۲۰۱۴، ارایه خدمات زمینی سه میدان هوایی یادشده را به کمپنی ناس واگذار کرده، این شرکت در جریان هجده ماه فعالیت تنها ۴۴۰هزار دالر عاید کرده است.
قرارداد شرکت هوایی آریانا با ناس از سال ۲۰۱۴ الی۲۰۲۴ اعتبار دارد. براساس این قرارداد سهم شرکت هوایی آریانا ۵۹درصد و سهم ناس ۴۱ درصد است. کمپنی ناس طی هژده ماه از ۴۴۰هزار دالر عاید خود، حدود ۲۱۱هزار دالر آن را به شرکت هوایی آریانا سپرده است.
در مکتوب شماره ۳۰۱۹۶-۱۹۷، تاریخ ۲۰/۳/۱۳۹۴ریاست مالی شرکت هوایی آریانا عنوانی آمریت تفتیش این ریاست تاکید شده که کمپنی ناس طی هژده ماه فعالیت ۴۴۰هزار دالر عاید کرده و حدود ۲۱۱هزار آن را به حساب این ریاست واریز کرده است.
در بخشی از این مکتوب آمده است: «کمپنی ناس افغانستان از آغاز فعالیتش در ماه جنوری سال ۲۰۱۴ الی ۲/۶/۲۰۱۵ مبلغ ۲۱۱هزار دالر امریکایی بابت مفاد سهم شرکت هوایی آریانا به حساب این اداره واریز کرده است.»
اما شماری از منابع در شرکت هوایی آریانا می‌گویند که امضای قرارداد با «ناس افغانستان» به ضرر این شرکت تمام شده است.
یک منبع موثق به روزنامه ۸صبح گفت: «طی چند سالی که خدمات زمینی میدان‌های هوایی توسط شرکت آریانا صورت می‌گرفت، این شرکت ماهانه حدود ۵۰۰هزار دالر مفاد می‌کرد؛ اما بدبختانه از زمانی‌که ارایه این خدمات طی قراردادی به ناس سپرده شده، آریانا حدود هفت میلیون دالر ضرر کرده است.»
این منبع می‌افزاید زمانی‌که نصیر احمد حکیمی، رییس شرکت هوایی آریانا بود، این قرارداد «ننگین» را با ناس امضا کرد و اکنون باید مورد پی‌گرد قانونی قرار بگیرد.
روزنامه ۸صبح تلاش کرد تا با نصیر احمد حکیمی مصاحبه کند؛ اما با تلاش‌های زیاد موفق به این کار نشد.
در همین حال، داوود شریفی، رییس شرکت هوایی آریانا تایید می‌کند که قرارداد با ناس به ضرر اقتصاد کشور است.

عدم شفافیت در عواید

شریفی می‌گوید که شرکت هوایی آریانا پیش از قرارداد با کمپنی ناس به‌صورت شفاف ماهانه از ۵۰۰-۵۵۰هزار دالر امریکایی عاید داشت.
آقای شریفی به ۸صبح گفت: «قبلا عواید شرکت هوایی آریانا از آدرس انجام خدمات زمینی ماهانه از ۵۰۰هزار الی ۵۵۰هزار دالر امریکایی بود و به‌صورت شفاف وارد حساب شرکت می‌شد، اما اکنون حساب شفاف نیست و از این آدرس ضرر زیادی به دولت افغانستان می‌رسد.»
به‌گفته شریفی، شرکت هوایی آریانا براساس مصوبه‌های پی‌درپی شورای وزیران وقت، مجبور شد تا خدمات زمینی میدان‌های هوایی را به یک کمپنی دیگر واگذار کند که در این میان، ناس افغانستان برنده‌ی این قرارداد شد.
از سوی دیگر، در قرارداد کمپنی ناس با شرکت هوایی آریانا گفته شده که این کمپنی طی یک سال حدود شش میلیون دالر سرمایه‌گذاری می‌کند؛ اما یک منبع موثق در شرکت هوایی آریانا می‌گوید که با گذشت دو سال هنوزهم ناس شش میلیون دالر سرمایه‌گذاری نکرده است.
این منبع به ۸صبح گفت: «شرکت هوایی آریانا تمام تجهیزات و لوازم خود را به ناس واگذار کرده و ناس نیز تعهد کرده با خریداری تجهیزات مدرن طی یک سال شش میلیون دالر سرمایه‌گذاری می‌کند؛ اما متاسفانه چنین نشد و ناس، شرکت هوایی آریانا را فریب داده است. ناس از سهم عواید آریانا برای خود سرمایه‌گذاری می‌کند.»

موترهای شبیه ملی‌بس

او ادامه داد: «حتا موترهای ناس که مسافران را از سالون انتظار الی هواپیماها انتقال می‌دهد، شبیه ملی‌بس است. اگر ناس شش میلیون دالر سرمایه‌گذاری می‌کرد، تاکنون تجهیزات و امکانات خود را بهتر می‌ساخت که چنین نشده است.»
با آن‌که براساس قرارداد شرکت هوایی آریانا طی مدت سه ماه اجازه «تفتیش و بررسی» از کارکردهای ناس را دارد؛ اما این شرکت با گذشت دو سال هنوز موفق نشده که از عواید و کارکردهای کمپنی ناس تفتیش و بررسی کند.
اما داوود شریفی، رییش شرکت هوایی آریانا می‌گوید هنگامی که خدمات زمینی در میدان‌های هوایی توسط شرکت آریانا ارایه می‌شد، آنان حق بازرسی، تعیین، تبدیل، تفتیش و نظارت کامل را در این بخش داشتند.
آقای شریفی می‌افزاید قرارداد با ناس، به آنان اجازه‌ی رجوع به کارهای این کمپنی را نداده و دست آنان در این بخش کاملا بسته است.
به‌گفته او، این قرارداد قبل از آغاز ماموریت او امضا شده و تاکنون به ضرر دولت افغانستان تمام شده است.
او افزود: «اشتباه در این‌جاست که ما (شرکت هوایی آریانا) در این قرارداد شریک نیستیم و کُلِ قرارداد را به‌صورت زنده به ناس افغانستان سپرده و این کمپنی از عوایدی که می‌کند مصارف اداری و خدمات خود را برگشتانده و اگر فایده کرد، هرچه لازم دید به ما می‌دهد و اگر فایده نکرد، هیچ چیزی به ما نمی‌دهد.»

رد ادعاهای رییس توسط معاون

با این حال، محمد عمر مستور، معاون اداری شرکت هوایی آریانا با رد گفته‌های داوود شریفی می‌گوید که آنان هر از گاهی از جریان کار و اجراات ناس افغانستان نظارت می‌کنند.
آقای مستور، اما نتایج نظارت و بررسی‌های شرکت هوایی آریانا از ناس را به ۸صبح ارایه نکرد. آقای مستور گفت که تاکنون مورد مشخصی از تخلف در مواد قرارداد را از سوی ناس افغانستان شاهد نبوده‌اند.
شرکت ناس براساس قرارداد باید از بابت ارایه خدمات برای هواپیماهای خرد شرکت هوایی آریانا حدود ۲۰۰ دالر و از هواپیماهای بزرگ آن ۳۰۰ دالر هزینه بگیرد.
اما داوود شریفی، رییس شرکت هوایی آریانا می‌گوید که طی چند ماه گذشته هزینه عرضه‌ی خدمات به هواپیماهای آریانا به یک‌هزار دالر نیز رسیده که این خلاف قرارداد دوطرفه است.
با آن‌که معاون اداری شرکت هوایی آریانا از اجراات لازم در کمپنی ناس افغانستان سخن زده و می‌گوید که این کمپنی طبق قرارداد عمل می‌کند، اما یافته‌های ۸صبح نشان می‌دهد که کمپنی ناس، در موارد متعددی از اجراات لازم در امور مالی و پرداخت‌هایش به شرکت هوایی آریانا سرباز زده و در مقابل درخواست‌های متعدد مسوولان آریانا، هیچ‌گونه اجراات به عمل نیاورده است.

عدم پاسخگویی ناس به مکتوب‌های آریانا

ریاست مالی شرکت هوایی آریانا به تاریخ ۱۷/۱۰/۱۳۹۳عنوانی کمپنی ناس نگاشته است: «مکاتیب متعدد خویش را پیرامون بررسی اسناد حسابی برج می ۲۰۱۴ الی دسامبر ۲۰۱۴ و تحویلی مفاد سهم بابت برج اکتوبر، نوامبر و دسمبر ۲۰۱۴ را بار دیگر تعقیب کرده می‌نگاریم که ناس در مقابل مکاتیب و ایمیل‌های این اداره پیرامون تحویلی مفاد سهم بابت انجام خدمات زمینی، هیچ‌گونه اجراات به عمل نیاورده است».

در ادامه مکتوب آمده است: «بنا جهت جلوگیری از مشکلات و رفع مسوولیت بعدی، موضوع بار دیگر نگاشته می‌شود تا اسناد حسابی مورد بحث را هرچه زودتر به دسترس قرارداده تا این‌که مفاد سهمِ د آریانا افغان هوایی شرکت، پروسه بررسی و ادیت آن بیشتر از این به تعویق نیافتد».
هم‌چنین ریاست مالی شرکت هوایی آریانا عنوانی ناس بابت عدم اجراات کمپنی ناس افغانستان بارها مکتوب‌های مختلف فرستاده؛ اما سندها نشان می‌دهد که ناس به مکتوب‌های آریانا هیچ توجهی نکرده است.
شرکت هوایی آریانا در مکتوب دیگری به تاریخ ۲/۱۲/۱۳۹۳ به آدرس کمپنی ناس افغانستان می‌نویسد: «کمپنی ناس افغانستان، در مقابل مکاتیب، ایمیل‌ها و تماس‌های تلیفونی این اداره پیرامون موضوعات ادیت و بررسی اسناد حسابی از تاریخ می ۲۰۱۴ و تحویلی مفاد سهم بابت برج اکتوبر ۲۰۱۴ الی جنوری ۲۰۱۵ و به دسترس قرادادنِ اسناد سرمایه گذاری‌های آن کمپنی اجراات مثبت انجام نداده است.»
در همین حال محمد عمر سیدالی، سرپرست معاونیت مالی شرکت هوایی آریانا نیز، قرارداد با ناس افغانستان را به ضرر آریانا و اقتصاد افغانستان دانسته و می‌گوید که این قرارداد براساس مصوبه‌های شورای وزیران صورت گرفته، لغو و تعدیل آن نیز باید براساس تصمیم شورای وزیران صورت گیرد.
آقای سیدالی تایید می‌کند که آریانا تا زمانی که خدمات زمینی میادین هوایی کشور را به عهده داشت، ماهانه عاید می‌کرد، اما در حال حاضر این عاید را از دست داده است.
اسنادی که در اختیار ۸صبح قرار گرفته نشان می‌دهد که آخرین پرداخت ناس افغانستان بابت سهم ماهانه مفاد آریانا، در ماه دسامبر سال ۲۰۱۵، حدود ۹هزار دالر بوده و این مقدار پول به حساب آریانا واریز شده است.
با این حال، شماری از آگاهان مسایل اقتصادی کاهش در عواید آریانا را که یکی از مجراهای مهم عایداتی برای اقتصاد کشور است، به زیان منافع ملی دانسته و می‌گویند که ناتوانی دولت و نهادهای نظارت‌کننده باعث شده است تا کمپنی ناس افغانستان از وضعیت سوءاستفاده کرده و به اقتصاد کشور زیان وارد کند.
سید مسعود، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه کابل و آگاه مسایل اقتصادی معتقد است که تخصصی‌سازی در سکتورهای اقتصادی یک امر مهم است، اما دولت افغانستان در عقد قراردادها، جمع‌آوری عواید و نظارت بر قرارداد مشکل دارد.

درخواست لغو قرارداد

آقای مسعود می‌گوید که قرارداد با ناس افغانستان که باعث زیان بزرگ به منافع ملی کشور شده، باید لغو شود. آقای مسعود می‌گوید که در داخل حکومت، گروه‌ها و اشخاصی برای منفعت شخصی‌شان چنین قراردادهایی را امضا کرده و از آن سوءاستفاده می‌کنند.
با این حال زلمی زابلی، رییس کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های مجلس سنا می‌گوید که فساد گسترده در سپردن قرارداد خدمات زمینی میدان‌های هوایی از آریانا به ناس افغانستان وجود دارد و افراد مشخصی در حکومت افغانستان از این فساد سود می‌برند.
آقای زابلی می‌افزاید که آریانا سابقه‌ی طولانی در ارایه‌ی خدمات زمینی در میادین هوایی دارد و عاید حاصل از این خدمات می‌توانست آریانا را به خودکفایی رسانده و به اقتصاد کشور نیز کمک کند. رییس کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های مجلس سنا می‌افزاید که سکتورهای دخیل در عقد این قرارداد باید به زودی با لغو این قرارداد و واگذاری خدمات زمینی به آریانا، از تداوم این فساد جلوگیری کنند.
در همین حال یک منبع موثق در شرکت آریانا که پیش از این یک گزارش به کمیسیون شکایت‌های مجلس سنا فرستاده مدعی است که در قرارداد شرکت هوایی آریانا با ناس، برخی از مسوولان وزارت مالیه، مسوولان پیشین شرکت هوایی آریانا و برخی از مسوولان اداره هوانوردی ملکی دست دارند.
این منبع می‌گوید که قرارداد با ناس براساس منفعت شخصی شماری از مسوولان شرکت هوایی آریانا و برخی دیگر از مقام‌های حکومت صورت گرفته است.
اما محمدعمر سیدالی، سرپرست معاونیت مالی شرکت هوایی آریانا با رد هرگونه دستبرد و منفعت شخصی در قرارداد خدمات زمینی با ناس افغانستان می‌گوید که این مسایل نیاز به تحقیق همه‌جانبه توسط یک هیات با صلاحیت حکومتی دارد. خبرنگار ۸صبح تلاش کرد تا دیدگاه مسوولان ناس افغانستان را نیز در این موارد بگیرد اما با تماس‌های مکرر، موفق به این کار نشد.
ناس یک کمپنی خارجی است که مرکز آن در کشور کویت می‌باشد و خدمات زمینی میدان‌های هوایی را با استانداردهای بین‌المللی ارایه می‌کند. طبق معلوماتی که روی صفحه وب‌سایت رسمی این کمپنی قرار داده شده، ساحه‌ی خدمات ناس در کشورهای کویت، هندوستان، مصر، امارات متحده عربی، رواندا، اردن و افغانستان می‌باشد.

اوضاع ناآرام سرپل؛ از شایعه تا واقعیت

مختار وفایی

سرپل، ولایتی که در حاشیة بزرگراه شمال واقع شده و ۹۴ درصد مردم آن روستانشین است، اکنون در اثر افزایش تحرکات گروه‌های تروریستی در حال تبدیل‌شدن به یکی از ناامن‌ترین ولایات کشور است. سرپل بنا بر دلایل مختلفی که مهم‌ترین آن‌ها ‌دور‌افتاده‌بودنِ این ولایت از مرکز کشور دانسته می‌شود، طی یک‌ دهة گذشته مورد بی‌مهری دولت قرار گرفته و از انکشاف و بازسازی نسبتاً دور مانده است.

این ولایت دورافتاده و درجه‌سوم، بازار مصرفی ولایات شمال و به‌خصوص ولایت بلخ است که تاکنون در مرکز آن تنها یک مارکیت دوطبقه‌‌ای عصری ایجاد شده و بقیۀ دکان‌ها، بقایای بازار قدیمی این ولایت است.

سرپل مانند اکثر‌ ولایات افغانستان، از بافت‌های مختلف اجتماعی شکل گرفته و اقوام ا‌زبیک، تاجیک، هزاره و پشتون به ترتیب در آن ساکنند.

حکومت‌داری و حاکمیت قانون

از شش ولسوالی این ولایت، ولسوالی‌های گوسفندی، کوهستانات و سوزمه‌قلعه، تحت تهدید شدید طالبان قرار دارند و به‌جز از مراکز این ولسوالی‌ها، در تمامی ساحات آن، طالبان مسلح گشت‌و‌گذار می‌کنند. ولسوالی‌های بلخاب، صیاد و سانچارک نیز از تهدید طالبان در امان نیستند؛ اما حاکمیت دولت در این ولسوالی‌ها نسبتاً خوب دانسته می‌شود. با این‌حال، مسیر ولسوالی‌های سانچارک و بلخاب نیز مرگ‌آفرین توصیف می‌شود.

راه‌های مواصلاتی ‌ولسوالی‌های سرپل ضمن این‌که تحت نفوذ و تهدید طالبان قرار دارند، از چشم بازسازی‌های یک‌دهة گذشته نیز پنهان مانده‌اند. فساد گستردة اداری را در دستگاه‌های عدلی و قضایی، ادارات ولسوالی‌ها و سایر بخش‌‌های دولتی این ولایت، به شمول فعالان مدنی، عبدالجبار حق‌بین، سرپرست این ولایت نیز تأیید می‌کند.

هرچند آمار مشخصی از شمار جنگجویان طالبان در ولایت سرپل وجود ندارد، اما مقامات محلی آمار گوناگونی در این مورد ارائه می‌کنند. به گفتة‌ عبدالجبار حق‌بین‌، جنگجویان طالبان که در سرپل حضور دارند، نزدیک به ۵۰۰ تن می‌رسند. به باور او، در جریان نبردهای شدیدتر با نیروهای امنیتی، جنگجویانی از ولایات همجوار سرپل مانند بلخ، جوزجان و فاریاب نیز به‌عنوان نیروهای کمکی به این ولایت می‌آیند.

در عین‌حال، شماری از باشندگان این ولایت، از ضعف روز‌افزون ادارات محلی در تطبیق و حاکمیت قانون شکایت کرده و حکومت‌داری را در این ولایت «بسیار ضعیف» توصیف می‌کنند.

مبین احمدی، یک باشندة مرکز سرپل می‌گوید که نا‌هماهنگی میان ادارات، تنش میان والی و ادارات محلی و هم‌چنان فساد گستردة اداری در همۀ عرصه‌ها، باعث شده است که ولایت سرپل‌ به میدان تاخت‌و‌تاز‌ شماری از مسئولان، به خاطر زراندوزی‌های شخصی مبدل شود.

گسترش روز‌افزون نقض حقوق بشر، جرایم سازمان‌یافته، ترور، اختطاف، تجاوزات جنسی، خشونت علیه زنان، فقر و تنگ‌دستی و گسترش بیکاری، از جمله مواردی‌اند که به ضعف حکومت‌داری و حاکمیت قانون در این ولایت کمک کرده است.

در این ولایت که تنها سه رسانة داخلی (آریانانیوز، پژواک و روزنامة عصرنو) و دو رادیوی محلی فعالیت دارند، اکثر‌ اتفاقات و رویدادهای آن به دلیل خودسانسوری و پنهان‌کاری مقامات از چشم‌دید مردم پوشیده می‌ماند.

عدم هماهنگی و همکاری لازم میان ادارات کلیدی مانند مقام ولایت، فرماندهی امنیه، شورای علما و سایر ارگان‌های امنیتی، باعث شده است که تأثیرگذاری دولت بر مردم و تطبیق قانون کاهش یابد.

در گفت‌وگویی که با عبدالجبار حق‌بین سرپرست ولایت سرپل داشتم، در مورد عوامل ناهماهنگی و همکاری لازم میان ادارات محلی این ولایت شمالی پرسیدم. آقای حق‌بین، ضمن توصیف از هماهنگی میان رهبری ادارات سرپل‌، تأیید کرد که در برخی از موارد مانند عملیات‌ها و برنامه‌های نظامی، نا‌هماهنگی در سطح رهبری برنامه‌ها دیده شده که گاهی اوقات این نا‌هماهنگی‌ها به تأثیرگذاری برنامه‌های ما ضربه وارد کرده است.

سرپرست ولایت سرپل ضمن توصیف از حبیب‌نور گل‌بهاری، فرمانده امنیه این ولایت ‌‌به‌عنوان «انسان خوب و جنگی»، از او انتقاد کرد و گفت: «نمی‌دانم چرا جناب قوماندان صاحب در کارهایش چندان موفق نیست». به باور آقای حق‌بین، ناهماهنگی، بیشتر در صفوف نیروهای امنیتی دیده شده و عامل آن نیز، عملکرد ضعیف رهبری نیروهای امنیتی است.

در عین‌حال، مولوی نقیب‌الله صابر، رییس شورای علما و رییس کمیتة ولایتی صلح ولایت سرپل نیز با نارضایتی از فرمانده امنیه این ولایت، او را در عرصة تأمین امنیت ناکام می‌داند.

حبیب‌نور گل‌بهاری، نزدیک به یک ‌سال قبل به حیث فرمانده امنیه ولایت سرپل گماشته شد. او از افراد نزدیک به سران حزب جمعیت اسلامی است. با تلاش‌های زیاد، موفق به دریافت دیدگاه آقای گل‌بهاری در مورد گفته‌های والی و رییس شورای علمای سرپل نشدیم؛ اما براساس دریافت‌های یک نوار ویدیویی، آقای گل‌بهاری طی یک نشست چندی قبل در فرماندهی امنیه سرپل گفته است که یکی از عوامل گسترش نا‌امنی و حمایت مردم از طالبان، تبلیغ علمای دینی به ‌نفع طالبان و علیه دولت افغانستان است. آقای گل‌بهاری گفته است که اکثر‌ علمای ولایت سرپل دولت افغانستان را «امریکایی» توصیف کرده و هیچ‌گاه از مشروعیت و مردمی‌بودنِ آن یاد نمی‌کنند. براساس گفته‌های آقای گل‌بهاری، ضعف تبلیغاتی فرماندهی امنیه و عدم حمایت علما از دولت و نیروهای امنیتی، باعث شده است که مردم در برخی از نقاط سرپل، به طالبان رو بیاورند.

در عین‌حال، انتقادهایی بر عملکرد سرپرست ولایت سرپل نیز وارد است. عبدالجبار حق‌بین، نزدیک به سه سال است که به حیث والی ولایت سرپل کار می‌کند. او از ولایت بغلان است و در حالی که خودش را مستقل می‌داند، وابسته به حزب افغان‌ملت دانسته می‌شود. هرچند آقای حق‌بین می‌گوید از زمانی که به حیث والی سرپل گماشته شده‌ تاکنون فعالیت‌های زیادی از جمله قیر‌ریزی جاده‌های مرکز شهر سرپل، بازسازی ساختمان‌های ۲۰۰ باب مکتب و ۴۰ ادارة دولتی را به حمایت بودجة دولتی و نهادهای انکشافی انجام داده است، اما گسترش نا‌امنی، فساد اداری، حکومت‌داری ضعیف، چند‌دستگی میان ادارات محلی و غیرحاضری‌های دوام‌دار به دلیل سفرهای خارجی، از جمله انتقاداتی است که بر چگونگی عملکرد او وارد است.

قدرت‌نمایی طالبان، بی‌‌پروایی حکومت

قدرت‌نمایی طالبان در حومه‌های شهر سرپل و حاکمیتِ ۸۰ درصدی آنان بر برخی از ولسوالی‌ها و مناطق مرکز سرپل، بیانگر‌ این است که برنامة ناآرام‌سازی شمال و تسلیم‌دهی مناطق وسیعی از ولایات استراتژیک شمال افغانستان به دست طالبان و تروریستانی که چشم به مرزهای آسیای میانه دوخته‌اند، به صورت جدی جریان دارد.

یک مقام ولایت سرپل نیز که خواست نامی از او گرفته نشود، می‌گوید که تحریکات اخیر تروریست‌ها در ولایت سرپل جزئی از برنامۀ ناآرام‌سازی شمال است و از مدتی بدین‌سو، طالبان به مرکز ولایت سرپل هجوم آورده و در تلاش راه‌اندازی عملیات‌های وسیع نظامی می‌باشند.

براساس گفته‌های این مقام، ولایت کوهستانی سرپل برای تروریست‌ها، از اهمیت خاصی برخوردار است و گروه‌های دهشت‌افگن، به این ولایت به‌عنوان مرکز بزرگ هماهنگی و فعالیت‌های دهشت‌افگنانه در شمال چشم دوخته‌اند.

براساس دریافت‌های یک نوار ویدیویی، آقای گل‌بهاری طی یک نشست چندی قبل در فرماندهی امنیه سرپل گفته است که یکی از عوامل گسترش نا‌امنی و حمایت مردم از طالبان، تبلیغ علمای دینی به ‌نفع طالبان و علیه دولت افغانستان است. آقای گل‌بهاری گفته است که اکثر‌ علمای ولایت سرپل دولت افغانستان را «امریکایی» توصیف کرده و هیچ‌گاه از مشروعیت و مردمی‌بودنِ آن یاد نمی‌کنند. براساس گفته‌های آقای گل‌بهاری، ضعف تبلیغاتی فرماندهی امنیه و عدم حمایت علما از دولت و نیروهای امنیتی، باعث شده است که مردم در برخی از نقاط سرپل، به طالبان رو بیاورند.

هم‌اکنون طالبان بر تپه‌ها و حومه‌های شهر سرپل حاکمیت دارند و به گفتة مولوی نقیب‌الله، رییس کمیتة صلح ولایتی سرپل، جنگجویان آنان در ۵ کیلومتری شهر سرپل آزادانه عملیات و گشت‌و‌گذار می‌کنند. در همین‌حال، حدود دو ماه قبل، مقامات سرپل از حضور بیشتر از ده زنِ‌ ازبیکستانی در ولسوالی کوهستانات ولایت سرپل خبر دادند که آنان ضمن فعالیت‌های تبلیغی به نفع طالبان، به جنگجویان طالب، چگونگی ساختن ماین و واسکت‌های انتحاری را آموزش می‌دادند. اکنون اما سرپرست ولایت سرپل می‌گوید که این زن‌های تروریست، در نزدیکی مرکز شهر (شیرم‌ها) حضور دارند و در تلاش هدف‌‌قرار‌دادنِ مقامات کلیدی ولایت از جمله سرپرست و فرمانده امنیه این ولایت‌اند. مقامات ولایت سرپل، در حالی که بلند‌شدنِ پرچمِ داعش را در شماری از مناطق مانند کوهستانات، شیرم‌ها  و نیمدان ولایت ‌تأیید می‌کنند، اما می‌گویند که نشانه‌هایی از حضور داعش در صفوف جنگجویان طالبان تاکنون دیده نشده است.

تشکیلات و امکانات طالبان

هرچند طالبان یک گروه سازمان‌یافته، منسجم و دارای دستور کار منظم نیستند، اما رهبری آنان، تلاش کرده است با ایجاد تشکیلات نام‌نهاد، این گروه را در برابر دولت افغانستان منسجم و هدفمند تعریف کند.

طالبان را در ولایت سرپل می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: گروهی که شعوری می‌جنگند و گروهی که به دنبال نان و فرار از قانون‌اند.

تشکیلات، رهبری و فرماندهی طالبان را شعوری‌ها بر عهده دارند. این گروه که نسبت به گروه دوم اندک‌اند، بیشتر بقایای حکومت پنج‌سالة امارت اسلامی‌اند که در مراکز مهم دینی طالبان در وزیرستان پاکستان آموزش‌های دینی و مذهبی فرا گرفته‌اند. گروه دوم که غیرشعوری‌هایند، بیشتر کسانی‌اند که در ادارات عدلی و قضایی پرونده‌های قتل و غارت دارند و یا از فقر و تنگدستی، برای یافتنِ لقمه‌نانی به جنگ و غارت رو آورده‌اند.

هرچند آمار مشخصی از شمار جنگجویان طالبان در ولایت سرپل وجود ندارد، اما مقامات محلی آمار گوناگونی در این مورد ارائه می‌کنند. به گفتة‌ عبدالجبار حق‌بین‌، جنگجویان طالبان که در سرپل حضور دارند، نزدیک به ۵۰۰ تن می‌رسند. به باور او، در جریان نبردهای شدیدتر با نیروهای امنیتی، جنگجویانی از ولایات همجوار سرپل مانند بلخ، جوزجان و فاریاب نیز به‌عنوان نیروهای کمکی به این ولایت می‌آیند.

سرپرست ولایت سرپل هرچند تشکیلات منظم طالبان را در این ولایت رد می‌کند، اما دریافت‌های این گزارش نشان می‌دهد که طالبان منسجم‌تر از قبل، آمادة تحرکات بیشتر در این ولایت‌اند.

امکانات تسلیحاتی طالبان نیز از مدتی بدین‌سو در ولایت سرپل گسترش یافته و جنگجویان آنان توسط تروریست‌های ازبیکستانی و پاکستانی در مناطق کوهستانات ‌و شیرم‌های ولایت سرپل آموزش‌های رزمی را فرا می‌گیرند.

توپ ۸۲، هاوان، راکت، پیکا، کلاشنیکوف، واسکت‌های انتحاری، ماین‌های کنارجاده‌‌ای و بمب‌های دستی از جمله تسلیحات دست‌داشتۀ طالبان است که علیه نیروهای امنیتی می‌جنگند. در حالی که تاکنون بارها از کمبود تسلیحات و امکانات در صفوف نیروهای امنیتی گزارش شده است، شماری از منابع می‌گویند که طالبان در نبرد با نیروهای امنیتی، از امکانات گستردة تسلیحاتی برخوردار بوده و تاکنون دیده نشده که به کمبود تسلیحات روبه‌رو شوند.

  در عین‌حال، شماری از باشندگان این ولایت، از ضعف روز‌افزون ادارات محلی در تطبیق و حاکمیت قانون شکایت کرده و حکومت‌داری را در این ولایت «بسیار ضعیف» توصیف می‌کنند. ذمبین احمدی، یک باشندة مرکز سرپل می‌گوید که نا‌هماهنگی میان ادارات، تنش میان والی و ادارات محلی و هم‌چنان فساد گستردة اداری در همۀ عرصه‌ها، باعث شده است که ولایت سرپل‌ به میدان تاخت‌و‌تاز‌ شماری از مسئولان، به خاطر زراندوزی‌های شخصی مبدل شود.

یک منبع که نخواست از وی نامی ‌برده شود، ضمن ارائة لیستی از سران و فرماندهان گروه طالبان در سرپل، بی‌توجهی مقامات مرکزی را به تهدیدات روز‌افزون این گروه‌، نگران‌کننده توصیف می‌کند.

این منبع هم‌چنان از حضور تروریست‌های ازبیکستانی و پاکستانی به‌عنوان عناصر داعش یاد کرده و می‌گوید که اگر این عناصر سرکوب و نابود نشوند، به‌زودی سرپل را به مرکز خطرناک گروه‌های دهشت‌افگن مبدل خواهند کرد.

تشکیلات طالبان در ولایت سرپل:

اسم	وظیفه	محل وظیفه
قاری قادر	والی	ولایت سرپل
مولوی عبدالقهار	مسئول نظامی	ولایت سرپل
مولوی امان‌الله	ولسوال	ولسوالی سوزمه‌قلعه
مولوی ثمر	مسئول نظامی	ولسوالی سوزمه‌قلعه
مولوی غلام‌رسول	ولسوال	ولسوالی کوهستان
میزرا‌ مشهور به انصار	مسئول نظامی	ولسوالی کوهستان
ملاضیا‌	ولسوال	ولسوالی سانچارک
‌داملا نور‌محمد	مسئول نظامی	ولسوالی سانچارک
هاشمی	سرگروپ	ولسوالی بلخاب
غلام‌حبیب	ولسوال	ولسوالی گوسفندی
دعوا‌جان	مسئول نظامی	ولسوالی گوسفندی
داملا نظیف	ولسوال	صیاد
گل‌علم مشهور به غضنفر	مسئول نظامی	صیاد
روحانی	مسئول گروه	شیرم‌ها
حکیم قریه‌دار	مسئول نظامی	شیرم‌ها
عبدالوهاب	ولسوال	سید‌آباد
ظاهر زاهدی	مسئول نظامی	سیدآباد
حاجی لالا	مسئول گروه	شاهراه سرپل‌ـ‌جوزجان
حسین افتخاری بلوچ	مسئول نظامی	شاهراه سرپل‌ـ‌جوزجان
رازمحمد مشهور به زرقاوی	مسئول نظامی	شاهراه سرپل‌ـ‌جوزجان