شمال و آرامشِ قبل از قهر طوفان

- مختاروفایی

شمال افغانستان در آرامش نسبی و ظاهری به سر می‌برد؛ آرامش نسبی که حاصلِ مصروفیت گروه‌های تروریستی در آمادگی برای فصل جنگ تا دو ماه آینده است؛ زمستان برای طالبان فصل استراحت و برنامه‌ریزی است. فصل شمارش دست‌آوردها و ایجاد طرح‌های جدید برای گسترش جغرافیای تسلط و تجدید قوا.
زمستانِ سال گذشته نیز که نیروهای امنیتی در غفلت و بی‌خیالی به سر بردند، حاصلِ آن سقوط کندز و پایین کشیده شدنِ بیرق‌های ملی سه رنگ، در مرکز ولایت کندز و ولسوالی‌های ولایات فاریاب، سرپل، بدخشان، تخار و بغلان بود که گسترش جغرافیای تسلط طالبان را در شمال و شمال‌شرق افغانستان به دنبال داشت.
اگر واقع‌بینانه حال و اوضاع شمال را بررسی کرده و بسترها و لانه‌های تروریست‌ها را در این ولایات بسنجیم، هراس بزرگی که به سرنوشت کندز می‌ماند، آینده‌ی شمال را تهدید می‌کند. تصرف و لانه‌سازی در نقاط استراتژیک، گسترش مدارس افراطی‌پرور، به‌دست آوردنِ امکانات و تجهیزات وسیع نظامی، فقر و تنگدستی گسترده در میان مردم و بی‌اعتمادی و دوری روز‌افزون مردم از حکومت، از جمله زمینه‌های مهم وخامت اوضاع در شمال افغانستان است که به‌صورت فشرده میزان سطح تهدیدات در ولایات شمال را می‌سنجیم.
فعلا طالبان در هر یک از ۹ ولایت شمال و شمال‌شرق افغانستان، از یک تا چندین پایگاه محکم نظامی ایجاد کرده‌اند که با استفاده از آن به سربازگیری، جمع‌آوری عشر و ذکات، تعلیم و آموزش جنگجویان و طرح‌ریزی برنامه‌های‌شان می‌پردازند.
در ولایت بدخشان، ولسوالی‌های جرم و وردوج به‌صورت کامل در اختیار طالبان است و بخش‌هایی از سایر ولسوالی‌ها و از جمله حومه‌های شهر فیض آباد را هر‌ازگاهی در کنترول دارند که جبهات این گروه در بدخشان توسط شخصی به نام قاری فصیح‌الدین، والی نام‌نهاد طالبان رهبری می‌شود. طالبان در بدخشان ضمن این‌که نیروی بیشتر از یک‌هزارنفری را در اختیار دارند، دارای وسایط نظامی و سلاح‌های ثقیله نیز می‌باشند. اکنون این گروه از وردوج و جرم به‌عنوان مرکز سوق و اداره در شمال‌شرق افغانستان استفاده کرده و به شدت در تلاش گسترش جغرافیای تسلط و افزایش نیروهای جنگی‌شان می‌‌باشند.
تخار نیز به‌عنوان یکی از ولایات کلیدی شمال و شمال‌شرق که هم‌سرحد با تاجیکستان است، مورد توجه و تهدید تروریست‌ها و گروه‌های قاچاقبر و تبه‌کار قرار گرفته است. طالبان در ولسوالی‌های اشکمش، درقد، ینگی قلعه و خواجه‌غار این ولایت نفوذ کرده و لانه‌ی محکم و پناهگاه امن آنان در ولسوالی اشکمش ایجاد شده است که می‌تواند نقطه قوت حضور آنان در تخار را بیان کند. جبهات طالبان در این ولایت، توسط شخصی به نام قاری امین‌الله طیب رهبری می‌شود که عمدتا در ولسوالی اشکمش بود‌وباش دارد.
کندز، از دیگر ولایت‌های مهم و تحول‌‌زا در شمال و شمال‌شرق افغانستان است. ولسوالی‌های چاردره، دشت ارچی، قلعه‌ زال و قسمت‌های از ولسوالی خان آباد و تا حومه‌های شهر در اختیار گروه طالبان است و نیروهای امنیتی تنها در مرکز شهر کندز حاکمیت کامل دارند. اوضاع این ولایت به شدت شکننده است و طالبان، ضمن داشتنِ تسلیحات و امکانات ثقیل نظامی، نیروهای جنگی شان را افزایش داده و با وسایط زرهی نظامی نیز مجهز می‌باشند. ملا عبدالسلام که فرماندهی تصرف شهر کندز را به عهده داشت، هنوز هم به‌عنوان والی نام‌نهاد این گروه، جبهات طالبان را در این ولایت رهبری می‌کند.
بغلان که به‌عنوان گلوگاه شمال یاد می‌شود نیز این روزها دستخوش تحولات و نابه‌سامانی‌های امنیتی است. ولسوالی‌های بغلان مرکزی، دهنه غوری، بُرکه و مناطق دندغوری و دندشهاب‌الدین از جمله پایگاه‌ها و مخفیگاه‌های طالبان است که کمپ‌های آموزشی، تبلیغی و جلب و جذب آنان نیز در این مناطق فعال است و برای فصل جنگ در بهار آینده آمادگی می‌گیرند. طالبان در بغلان، با استفاده از مصونیتی که از تفاهم‌نامه‌ی صلح که توسط گلاب منگل وزیر اقوام و قبایل امضا شد به‌دست آورده، فعالیت‌های تبلیغی و جلب و جذب‌شان را گسترش داده و اکنون به‌عنوان یک قدرت نظامی علیه نیروهای امنیتی در این ولایت مطرح‌اند. جبهات طالبان در بغلان را شخصی به نام مولوی اسماعیل رهبری می‌کند که قرارگاه‌های اصلی این گروه منطقه‌ی دند غوری و بغلان مرکزی می‌باشد.
سمنگان که از آرام‌ترین ولایات شمال افغانستان بود، اکنون دچار ناآرامی و نابه‌سامانی شده است. ولسوالی دره‌صوف پایین که دارای معادن ذغال‌سنگ نیز است، شاهد حضور ده‌ها تروریست طالب است که طی سال جاری حملات زیادی را بالای کاروان‌های نیروهای امنیتی و ساختمان ولسوالی دره‌صوف انجام داده است. اکنون گروه طالبان در این ولایت نیز با خیال آرام و آسوده به فعالیت‌های تبلیغی، باج‌گیری از تاجران ذغال‌سنگ و جلب و جذب سرباز پرداخته و برای جنگ در فصل آینده آمادگی می‌گیرند. مولوی یعقوب، مشهور به اکه منصور، والی نام‌نهاد طالبان در سمنگان است که از باج‌گیری در معادن ذغال‌سنگ دره‌صوف و سربازگیری از میان مردمان فقیر و تنگ‌دست، توانسته است کمک‌های زیادی به جبهات طالبان در سایر ولایات نیز انجام دهد.
بلخ که به‌عنوان یکی از شاهرگ‌های اقتصادی افغانستان و محور ولایات شمال افغانستان مطرح است، از امنیت نسبی برخوردار است. این ولایت با تمام آرامش و اطمینانی که در ظاهرش نهفته است، زیرپوست آن اما تهدیدهای در حال رشد است. ولسوالی‌های چمتال، شولگره، دولت‌آباد و چاربولک طی سال جاری دچار تحولات زیاد امنیتی بود که منجر به نظامی‌پوش شدن عطامحمد نور، والی این ولایت شد. طبق معلومات موثق منابع، اکنون بیشتر از ۳۰۰ تن نیروهای تروریستی وابسته به طالبان در منطقه‌ی کوه البرز ولسوالی چمتال یک پایگاه محکم که دارای تسلیحات و امکانات منظم نظامی می‌باشند ایجاد کرده و سایر جبهات‌شان در ولسوالی‌های شولگره، دولت‌آباد، چاربولک، چارکنت و شورتپه را از آن مدیریت می‌کنند. بیشترین فعالیت این گروه، تاکنون تبلیغ، سربازگیری، جمع‌آوری عشر و ذکات و خریداری تسلیحات بوده است. مولوی یونس، از اعضای شورای کویته، به‌عنوان والی نام‌نهاد طالبان در بلخ، رهبری این گروه را در این ولایت به عهده دارد.
جوزجان از دیگر ولایات شمال است که مرز مشترک با بلخ نیز دارد. این ولایت نیز دچار چالش‌های امنیتی است. هم اکنون قسمت‌های زیادی از ولسوالی‌های خمآب، قوش‌تپه، درزاب و آقچه در کنترول طالبان است و این گروه آزادانه به تبلیغ، سربازگیری و جمع‌آوری عشر و ذکات می‌پردازد. مولوی عبدالرحمان مسوولیت رهبری جبهات طالبان در ولایت را به عهده دارد.
سرپل از دیگر نقاط ناآرام و مورد توجه گروه‌های دهشتگر در شمال است. اکنون بیشترین تمرکز نیروهای جنگجوی طالبان روی ولسوالی کوهستانات است که در پایگاه نظامی‌شان دراین ولسوالی نزدیک به صد عراده وسایط نظامی نیز در اختیار دارند. این گروه اکنون در بخش‌های زیادی از ولسوالی‌های سوزمه قلعه، سانچارک، صیاد، گوسفندی و حومه‌های شهر نیز تسلط دارند. مولوی عطاالله، والی نام نهاد این گروه در سرپل، مسوولیت رهبری جبهات نظامی این گروه را به عهده داشته و در ولسوالی کوهستانات به سر می‌برد. منابع آگاه می‌گویند که بیشترین نیروی مسلح طالبان در ولایت سرپل در ولسوالی کوهستانات به سر می‌برند و قدرتمندترین پایگاه نظامی طالبان در شمال، در همین ولسوالی است.
فاریاباز دیگر نقاط سرخ شمال است. نقطه‌ی که آرام آرام به اوج انفجار نزدیک می‌شود و در صورتی که راهی برای درمان آن روی دست گرفته نشود، فصل بهار، فصلِ تجربه‌ی سرنوشت کندز برای این ولایت خواهد بود.
طالبان اکنون بیشتر از ۸۰ درصد جغرافیای ولسوالی‌های قیصار، المار، کوهستان، گرزیوان، غورماچ و پشتون‌کوت این ولایت را در تصرف دارند و مراکز نظامی و تبلیغی شان را نیز گسترش داده‌اند. رهبری گروه طالبان دراین ولایت را مولوی صلاح‌الدین از جانی‌ترین فرماندهان طالبان به عهده داشت که در جریان ماه اسد توسط نیروهای امنیت ملی بازداشت شد و اکنون شخصی بنام مولوی ظریف، به‌عنوان والی نام‌نهاد این گروه در فاریاب، جبهات نظامی‌شان را رهبری می‌کند. شعله‌های جنگی که قرار است شمال را به پرتگاه نابودی ببرد، مطمینا با شرحی که از اوضاع ولایات شمال شد، احتمالا از سه ولایت سرپل، فاریاب و بدخشان کلید خواهد خورد.
نکته‌ی دیگری که می‌تواند به‌عنوان تهدید و چالش بالقوه در برابر نیروهای امنیتی و دولت افغانستان در شمال قد علم کرده و احتمال خلق وحشت در بهار آینده را تقویت بخشد، حضور روز‌افزون نیروهای تروریستی وابسته به گروه تحریک اسلامی ازبکستان که به گروه داعش تمایل دارند در این ولایات می‌باشد. اکنون بیشترین تمرکز تروریست‌های خارجی در شمال، در ولسوالی‌های وردوج در بدخشان، برکه در بغلان، کوهستانات در سرپل، قیصار و المار در فاریاب و قوش‌تپه در جوزجان می‌باشد. این نیروها بیشتر در بخش‌های آموزش روش‌های جنگ چریکی و ماین‌سازی و هم‌چنان طراحی حملات در کنار گروه طالبان فعالیت می‌کنند و با درنظرداشت حمایت و تمایل این گروه به داعش که قبلا در بهار سال جاری نیز اعلام کرده بود، درونمای فعالیت‌های این گروه،بلندکردنِ پرچمِ داعش در شمال پیش‌بینی می‌شود.
با در نظرداشت فقر و بی‌کاری گسترده که زمینه سربازگیری طالبان را فراهم کرده، تسلط آنان به ساحات استراتژیک و عایدات هنگفت آنان از شاهراه‌ها و منابع عایداتی، تسلیحات و امکانات وسیع نظامی که در اختیار دارند و بی‌کفایتی و بی‌خیالی رهبران نهادهای امنیتی در فصل زمستان که طالبان دارند برای جنگ تمام‌عیار در بهار آینده آماده می‌شوند، نشان می‌دهندکه شمال در آرامش قبل از طوفان فرو رفته و ولایت‌های سرپل، فاریاب، کندز و بدخشان که اکنون شاهد بیشترین تجمع نیروهای جنگی و امکانات نظامی طالبان است در پی حملات گسترده و تهاجم این گروه در آغاز فصل جنگ سقوط کرده و در نتیجه نقطه‌های مشخصی از شمال، به‌عنوان زخم‌ عمیق در پیکر افغانستان تبدیل خواهند شد.

زیان هفت میلیون دالری آریانا از قرارداد با کمپنی ناس

گزارش تحقیقی؛ مختار وفایی

یافته‌های ۸صبح نشان می‌دهد که شرکت هوایی آریانا پس از آن‌که ارایه خدمات زمینی میدان‌های هوایی کابل، هرات و قندهار را طی قراردادی به «ناس افغانستان» واگذار کرده، حدود هفت میلیون دالر زیان دیده است.
شرکت هوایی آریانا تا اواخر سال ۲۰۱۳، تمام خدمات زمینی میدان‌های هوایی کشور را انجام می‌داد و از این بابت ماهانه بیش از ۴۰۰هزار دالر امریکایی عاید داشت.
پس از آن‌که شرکت هوایی آریانا در جنوری سال ۲۰۱۴، ارایه خدمات زمینی سه میدان هوایی یادشده را به کمپنی ناس واگذار کرده، این شرکت در جریان هجده ماه فعالیت تنها ۴۴۰هزار دالر عاید کرده است.
قرارداد شرکت هوایی آریانا با ناس از سال ۲۰۱۴ الی۲۰۲۴ اعتبار دارد. براساس این قرارداد سهم شرکت هوایی آریانا ۵۹درصد و سهم ناس ۴۱ درصد است. کمپنی ناس طی هژده ماه از ۴۴۰هزار دالر عاید خود، حدود ۲۱۱هزار دالر آن را به شرکت هوایی آریانا سپرده است.
در مکتوب شماره ۳۰۱۹۶-۱۹۷، تاریخ ۲۰/۳/۱۳۹۴ریاست مالی شرکت هوایی آریانا عنوانی آمریت تفتیش این ریاست تاکید شده که کمپنی ناس طی هژده ماه فعالیت ۴۴۰هزار دالر عاید کرده و حدود ۲۱۱هزار آن را به حساب این ریاست واریز کرده است.
در بخشی از این مکتوب آمده است: «کمپنی ناس افغانستان از آغاز فعالیتش در ماه جنوری سال ۲۰۱۴ الی ۲/۶/۲۰۱۵ مبلغ ۲۱۱هزار دالر امریکایی بابت مفاد سهم شرکت هوایی آریانا به حساب این اداره واریز کرده است.»
اما شماری از منابع در شرکت هوایی آریانا می‌گویند که امضای قرارداد با «ناس افغانستان» به ضرر این شرکت تمام شده است.
یک منبع موثق به روزنامه ۸صبح گفت: «طی چند سالی که خدمات زمینی میدان‌های هوایی توسط شرکت آریانا صورت می‌گرفت، این شرکت ماهانه حدود ۵۰۰هزار دالر مفاد می‌کرد؛ اما بدبختانه از زمانی‌که ارایه این خدمات طی قراردادی به ناس سپرده شده، آریانا حدود هفت میلیون دالر ضرر کرده است.»
این منبع می‌افزاید زمانی‌که نصیر احمد حکیمی، رییس شرکت هوایی آریانا بود، این قرارداد «ننگین» را با ناس امضا کرد و اکنون باید مورد پی‌گرد قانونی قرار بگیرد.
روزنامه ۸صبح تلاش کرد تا با نصیر احمد حکیمی مصاحبه کند؛ اما با تلاش‌های زیاد موفق به این کار نشد.
در همین حال، داوود شریفی، رییس شرکت هوایی آریانا تایید می‌کند که قرارداد با ناس به ضرر اقتصاد کشور است.

عدم شفافیت در عواید

شریفی می‌گوید که شرکت هوایی آریانا پیش از قرارداد با کمپنی ناس به‌صورت شفاف ماهانه از ۵۰۰-۵۵۰هزار دالر امریکایی عاید داشت.
آقای شریفی به ۸صبح گفت: «قبلا عواید شرکت هوایی آریانا از آدرس انجام خدمات زمینی ماهانه از ۵۰۰هزار الی ۵۵۰هزار دالر امریکایی بود و به‌صورت شفاف وارد حساب شرکت می‌شد، اما اکنون حساب شفاف نیست و از این آدرس ضرر زیادی به دولت افغانستان می‌رسد.»
به‌گفته شریفی، شرکت هوایی آریانا براساس مصوبه‌های پی‌درپی شورای وزیران وقت، مجبور شد تا خدمات زمینی میدان‌های هوایی را به یک کمپنی دیگر واگذار کند که در این میان، ناس افغانستان برنده‌ی این قرارداد شد.
از سوی دیگر، در قرارداد کمپنی ناس با شرکت هوایی آریانا گفته شده که این کمپنی طی یک سال حدود شش میلیون دالر سرمایه‌گذاری می‌کند؛ اما یک منبع موثق در شرکت هوایی آریانا می‌گوید که با گذشت دو سال هنوزهم ناس شش میلیون دالر سرمایه‌گذاری نکرده است.
این منبع به ۸صبح گفت: «شرکت هوایی آریانا تمام تجهیزات و لوازم خود را به ناس واگذار کرده و ناس نیز تعهد کرده با خریداری تجهیزات مدرن طی یک سال شش میلیون دالر سرمایه‌گذاری می‌کند؛ اما متاسفانه چنین نشد و ناس، شرکت هوایی آریانا را فریب داده است. ناس از سهم عواید آریانا برای خود سرمایه‌گذاری می‌کند.»

موترهای شبیه ملی‌بس

او ادامه داد: «حتا موترهای ناس که مسافران را از سالون انتظار الی هواپیماها انتقال می‌دهد، شبیه ملی‌بس است. اگر ناس شش میلیون دالر سرمایه‌گذاری می‌کرد، تاکنون تجهیزات و امکانات خود را بهتر می‌ساخت که چنین نشده است.»
با آن‌که براساس قرارداد شرکت هوایی آریانا طی مدت سه ماه اجازه «تفتیش و بررسی» از کارکردهای ناس را دارد؛ اما این شرکت با گذشت دو سال هنوز موفق نشده که از عواید و کارکردهای کمپنی ناس تفتیش و بررسی کند.
اما داوود شریفی، رییش شرکت هوایی آریانا می‌گوید هنگامی که خدمات زمینی در میدان‌های هوایی توسط شرکت آریانا ارایه می‌شد، آنان حق بازرسی، تعیین، تبدیل، تفتیش و نظارت کامل را در این بخش داشتند.
آقای شریفی می‌افزاید قرارداد با ناس، به آنان اجازه‌ی رجوع به کارهای این کمپنی را نداده و دست آنان در این بخش کاملا بسته است.
به‌گفته او، این قرارداد قبل از آغاز ماموریت او امضا شده و تاکنون به ضرر دولت افغانستان تمام شده است.
او افزود: «اشتباه در این‌جاست که ما (شرکت هوایی آریانا) در این قرارداد شریک نیستیم و کُلِ قرارداد را به‌صورت زنده به ناس افغانستان سپرده و این کمپنی از عوایدی که می‌کند مصارف اداری و خدمات خود را برگشتانده و اگر فایده کرد، هرچه لازم دید به ما می‌دهد و اگر فایده نکرد، هیچ چیزی به ما نمی‌دهد.»

رد ادعاهای رییس توسط معاون

با این حال، محمد عمر مستور، معاون اداری شرکت هوایی آریانا با رد گفته‌های داوود شریفی می‌گوید که آنان هر از گاهی از جریان کار و اجراات ناس افغانستان نظارت می‌کنند.
آقای مستور، اما نتایج نظارت و بررسی‌های شرکت هوایی آریانا از ناس را به ۸صبح ارایه نکرد. آقای مستور گفت که تاکنون مورد مشخصی از تخلف در مواد قرارداد را از سوی ناس افغانستان شاهد نبوده‌اند.
شرکت ناس براساس قرارداد باید از بابت ارایه خدمات برای هواپیماهای خرد شرکت هوایی آریانا حدود ۲۰۰ دالر و از هواپیماهای بزرگ آن ۳۰۰ دالر هزینه بگیرد.
اما داوود شریفی، رییس شرکت هوایی آریانا می‌گوید که طی چند ماه گذشته هزینه عرضه‌ی خدمات به هواپیماهای آریانا به یک‌هزار دالر نیز رسیده که این خلاف قرارداد دوطرفه است.
با آن‌که معاون اداری شرکت هوایی آریانا از اجراات لازم در کمپنی ناس افغانستان سخن زده و می‌گوید که این کمپنی طبق قرارداد عمل می‌کند، اما یافته‌های ۸صبح نشان می‌دهد که کمپنی ناس، در موارد متعددی از اجراات لازم در امور مالی و پرداخت‌هایش به شرکت هوایی آریانا سرباز زده و در مقابل درخواست‌های متعدد مسوولان آریانا، هیچ‌گونه اجراات به عمل نیاورده است.

عدم پاسخگویی ناس به مکتوب‌های آریانا

ریاست مالی شرکت هوایی آریانا به تاریخ ۱۷/۱۰/۱۳۹۳عنوانی کمپنی ناس نگاشته است: «مکاتیب متعدد خویش را پیرامون بررسی اسناد حسابی برج می ۲۰۱۴ الی دسامبر ۲۰۱۴ و تحویلی مفاد سهم بابت برج اکتوبر، نوامبر و دسمبر ۲۰۱۴ را بار دیگر تعقیب کرده می‌نگاریم که ناس در مقابل مکاتیب و ایمیل‌های این اداره پیرامون تحویلی مفاد سهم بابت انجام خدمات زمینی، هیچ‌گونه اجراات به عمل نیاورده است».

در ادامه مکتوب آمده است: «بنا جهت جلوگیری از مشکلات و رفع مسوولیت بعدی، موضوع بار دیگر نگاشته می‌شود تا اسناد حسابی مورد بحث را هرچه زودتر به دسترس قرارداده تا این‌که مفاد سهمِ د آریانا افغان هوایی شرکت، پروسه بررسی و ادیت آن بیشتر از این به تعویق نیافتد».
هم‌چنین ریاست مالی شرکت هوایی آریانا عنوانی ناس بابت عدم اجراات کمپنی ناس افغانستان بارها مکتوب‌های مختلف فرستاده؛ اما سندها نشان می‌دهد که ناس به مکتوب‌های آریانا هیچ توجهی نکرده است.
شرکت هوایی آریانا در مکتوب دیگری به تاریخ ۲/۱۲/۱۳۹۳ به آدرس کمپنی ناس افغانستان می‌نویسد: «کمپنی ناس افغانستان، در مقابل مکاتیب، ایمیل‌ها و تماس‌های تلیفونی این اداره پیرامون موضوعات ادیت و بررسی اسناد حسابی از تاریخ می ۲۰۱۴ و تحویلی مفاد سهم بابت برج اکتوبر ۲۰۱۴ الی جنوری ۲۰۱۵ و به دسترس قرادادنِ اسناد سرمایه گذاری‌های آن کمپنی اجراات مثبت انجام نداده است.»
در همین حال محمد عمر سیدالی، سرپرست معاونیت مالی شرکت هوایی آریانا نیز، قرارداد با ناس افغانستان را به ضرر آریانا و اقتصاد افغانستان دانسته و می‌گوید که این قرارداد براساس مصوبه‌های شورای وزیران صورت گرفته، لغو و تعدیل آن نیز باید براساس تصمیم شورای وزیران صورت گیرد.
آقای سیدالی تایید می‌کند که آریانا تا زمانی که خدمات زمینی میادین هوایی کشور را به عهده داشت، ماهانه عاید می‌کرد، اما در حال حاضر این عاید را از دست داده است.
اسنادی که در اختیار ۸صبح قرار گرفته نشان می‌دهد که آخرین پرداخت ناس افغانستان بابت سهم ماهانه مفاد آریانا، در ماه دسامبر سال ۲۰۱۵، حدود ۹هزار دالر بوده و این مقدار پول به حساب آریانا واریز شده است.
با این حال، شماری از آگاهان مسایل اقتصادی کاهش در عواید آریانا را که یکی از مجراهای مهم عایداتی برای اقتصاد کشور است، به زیان منافع ملی دانسته و می‌گویند که ناتوانی دولت و نهادهای نظارت‌کننده باعث شده است تا کمپنی ناس افغانستان از وضعیت سوءاستفاده کرده و به اقتصاد کشور زیان وارد کند.
سید مسعود، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه کابل و آگاه مسایل اقتصادی معتقد است که تخصصی‌سازی در سکتورهای اقتصادی یک امر مهم است، اما دولت افغانستان در عقد قراردادها، جمع‌آوری عواید و نظارت بر قرارداد مشکل دارد.

درخواست لغو قرارداد

آقای مسعود می‌گوید که قرارداد با ناس افغانستان که باعث زیان بزرگ به منافع ملی کشور شده، باید لغو شود. آقای مسعود می‌گوید که در داخل حکومت، گروه‌ها و اشخاصی برای منفعت شخصی‌شان چنین قراردادهایی را امضا کرده و از آن سوءاستفاده می‌کنند.
با این حال زلمی زابلی، رییس کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های مجلس سنا می‌گوید که فساد گسترده در سپردن قرارداد خدمات زمینی میدان‌های هوایی از آریانا به ناس افغانستان وجود دارد و افراد مشخصی در حکومت افغانستان از این فساد سود می‌برند.
آقای زابلی می‌افزاید که آریانا سابقه‌ی طولانی در ارایه‌ی خدمات زمینی در میادین هوایی دارد و عاید حاصل از این خدمات می‌توانست آریانا را به خودکفایی رسانده و به اقتصاد کشور نیز کمک کند. رییس کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های مجلس سنا می‌افزاید که سکتورهای دخیل در عقد این قرارداد باید به زودی با لغو این قرارداد و واگذاری خدمات زمینی به آریانا، از تداوم این فساد جلوگیری کنند.
در همین حال یک منبع موثق در شرکت آریانا که پیش از این یک گزارش به کمیسیون شکایت‌های مجلس سنا فرستاده مدعی است که در قرارداد شرکت هوایی آریانا با ناس، برخی از مسوولان وزارت مالیه، مسوولان پیشین شرکت هوایی آریانا و برخی از مسوولان اداره هوانوردی ملکی دست دارند.
این منبع می‌گوید که قرارداد با ناس براساس منفعت شخصی شماری از مسوولان شرکت هوایی آریانا و برخی دیگر از مقام‌های حکومت صورت گرفته است.
اما محمدعمر سیدالی، سرپرست معاونیت مالی شرکت هوایی آریانا با رد هرگونه دستبرد و منفعت شخصی در قرارداد خدمات زمینی با ناس افغانستان می‌گوید که این مسایل نیاز به تحقیق همه‌جانبه توسط یک هیات با صلاحیت حکومتی دارد. خبرنگار ۸صبح تلاش کرد تا دیدگاه مسوولان ناس افغانستان را نیز در این موارد بگیرد اما با تماس‌های مکرر، موفق به این کار نشد.
ناس یک کمپنی خارجی است که مرکز آن در کشور کویت می‌باشد و خدمات زمینی میدان‌های هوایی را با استانداردهای بین‌المللی ارایه می‌کند. طبق معلوماتی که روی صفحه وب‌سایت رسمی این کمپنی قرار داده شده، ساحه‌ی خدمات ناس در کشورهای کویت، هندوستان، مصر، امارات متحده عربی، رواندا، اردن و افغانستان می‌باشد.