گروه اخترمنصور، کابل را با نارضایتی ترک کرده اند

 صدر ابراهیم، قیوم ذاکر، علاءالدین آغا و ملا شیرین از فرماندهان ارشد ط/البان که به جناح منصوری مشهور استند، پس از اعلان کابینه طالبان، با نارضایتی کابل را ترک کرده و به هلمند رفته اند.

این افراد از جناح اخترمنصور رهبر پیشین طالبان استند و در رقابت برای بدست آوردن پست‌های کلیدی حکومت، کنار زده شدند.

با توجه به این‌که گروه داعش قبلا از جناح اخترمنصور سربازگیری کرده بود، در صورتی که رضایت فرماندهان این جناح در دولت جدید طالبان بدست نیاید، خطر پیوستن آنان به داعش وجود دارد.

گلوله و زندان، پاسخ طالبان به اعتراضات در افغانستان

 مختار وفایی

افغانستان پس از فروپاشی حکومت اشرف غنی در چهاردهم آگوست، برای سه هفته در سکوت مطلق فرو رفت. این سکوت روز دوشنبه و با برپایی تجمعات در شهرهای کابل و مزارشریف شکست و به دنبال آن روز سه شنبه کابل، مزارشریف و هرات شاهد تجمعات گسترده‌ای بودند که با خشونت، تهدید و بازداشت‌ معترضان از سوی طالبان همراه شد.

این تظاهرات پس از تصرف مرکز ولایت پنجشیر به دست طالبان و پخش نوار صوتی احمد مسعود رهبر جبهه مقاومت ملی برگزار گردید و بر خلاف گذشته، بیشترین اشتراک کنندگان آن زنان بودند.

واکنش طالبان به تجمعات اعتراضی در شهرهای بزرگ افغانستان، شلیک گلوله، لت‌وکوب، بازداشت و به زندان افکندن معترضان بود. در تجمع اعتراضی در کابل، چهارده تن خبرنگار و تصویربردار رسانه‌ها شکنجه و یا بازداشت شدند. در هرات دو معترض کشته شدند و حدود ده تن دیگر مجروح شدند. همچنان در مزارشریف، گردهم‌آیی اعتراضی در همان ساعت نخست توسط شلیک و تهدید پراکنده شد و حدود سی نفر توسط افراد طالبان بازداشت شدند. از سرنوشت بازداشت شدگان در شهرهای مزارشریف، کابل و هرات خبری در دست نیست و حتی خانواده‌های شان از آنان اطلاعی ندارند.

 

از کلمۀ مظاهره خودداری کنید

قبل از ظهر روز دوشنبه، ده‌ها تن از زنان در شهر مزارشریف با برپایی یک تجمع، خواهان حفظ آزادی‌های اجتماعی و سیاسی در حکومت آیندۀ افغانستان شدند و از طالبان خواستند تا جلو حضور زنان در عرصه‌های مختلف از جمله حکومت‌داری را نگیرند. این تجمع نیز به سرعت توسط تفنگداران طالب محدود شد و از حضور زنان بیشتر در محل برگزاری گردهم‌آیی جلوگیری صورت گرفت.

خدیجه رسولی یک اشتراک کننده این گردهم‌آیی می‌گوید که نخست طالبان مانع حضور خبرنگاران برای پوشش این تجمع شدند و سپس یک فرمانده آنان به نام حلیمی به زنان توصیه کرد که به خانه‌های شان برگردند، چون براساس شریعت اسلامی، صدای زنان را نباید مردان نامحرم بشنوند.

در ویدیویی که از از این گردهم‌آیی منتشر شده است، فرمانده طالبان به تکرار به زنان می‌گوید که نگران از دست رفتن حقوق شان نباشند، چون نظام جدید براساس شریعت اسلامی با زنان برخورد خواهد کرد.

این فرمانده طالبان به زنان می‌گوید: «بروید به خانه‌های تان، من شماره تماس خود را برای تان می‌دهم و از این طریق در مورد مشکلات تان باهم صحبت می‌کنیم.»

خدیجه رسولی می‌گوید که طالبان حرف آنان را نمی‌فهمند و با تجمعات اعتراضی چنان برخورد می‌کنند که انگار اعتراض‌کنندگان برای حل مشکلات شخصی شان به آنان مراجعه کرده اند. به گفته رسولی، گردهم‌آیی اعتراضی که روز سه شنبه و به ادامه تجمع روز قبل برگزار شد، به سرعت از سوی افراد مسلح طالبان جلوگیری گردید و حدود سی تن از اشتراک کنندگان بازداشت شدند. از سرنوشت بازداشت شدگان هیچ‌کس به شمول اعضای خانواده‌های شان مطلع نیستند.

خدیجه رسولی می‌گوید: «فرمانده طالبان به ما گفتند که ما به مشکلات شما رسیدگی می‌کنیم، اما اگر نام این کار را مظاهره بگذارید ما با روش دیگری برخورد خواهیم کرد. از کلمه مظاهره خودداری کنید تا ما حرف تان را به رهبری مان در کابل برسانیم.»

طالبان به دنبال ایجاد یک نظام پولیسی استند

شمسیه آزاد نام مستعار یکتن از برگزار کنندگان تظاهرات روز سه شنبه در شهر هرات است. او در صحبت با زمانه می‌گوید که طالبان به اعتراض کنندگان شلیک کردند که در نتیجه دو تن جان باختند و ده تن مجروح شدند. شمسیه می‌گوید که پس ازآنکه تجمع اعتراض کنندگان پراکنده شد، افراد طالبان به تعقیب و بازداشت اشتراک کنندگان و برگزار کنندگان این تجمع پرداختند. شمسیه می‌گوید که نظامیان طالبان زنان معترض را به صورت انفرادی ردیابی کرده و در صورت حضور دوباره در تجمعات اعتراضی تهدید به قتل کردند.

شمسه می‌گوید که طالبان از تجمعات مردمی هراس دارند و نشان دادند که در پی ایجاد یک نظام پولیسی و سرکوبگر استند تا هیچ صدایی بر خلاف میل آنان بلند نشود.

ویدیوهایی که از جریان تجمعات اعتراضی در شهرهای بزرگ افغانستان منتشر شدند، حاوی صحنه‌هایی از برخورد خشن جنگجویان طالبان با اعتراض کنندگان است. بزرگترین تجمع اعتراضی که در کابل برگزار شده بود نیز ده‌ها تن بازداشت شدند و شماری دیگر به شمول چهارده خبرنگار و تصویربردار رسانه‌ها، به مدت چندین ساعت بازداشت، شکنجه و بازجویی شدند.

شام روز سه شنبه و ساعتی پس از سرکوب اعتراضات در شهرهای بزرگ افغانستان، طالبان کابینۀ دولت جدید شان را اعلام کردند. در فهرست افرادی که توسط سخنگوی طالبان برای رهبری حکومت اعلام شد، نام سراج‌الدین حقانی رهبر شبکه حقانی به عنوان وزیر داخله/کشور اعلام شد. سراج‌الدین حقانی از مخوف‌ترین تروریست‌های تحت تعقیب ایالات متحده است و نام او در فهرست سیاه سازمان ملل نیز ثبت است.

سپرده شدن وزارت داخله به فردی مانند سراج‌الدین حقانی، نیت طالبان را برای چگونگی اداره شهرها و نحوه برخورد نیروهای این گروه با مردم مشخص ساخت. شبکه حقانی که به تبانی با القاعده و تروریست‌های خارجی شهرت دارد، مسوولیت مرگبارترین حملات انتحاری را در بیست سال اخیر، در شهرهای افغانستان از جمله در کابل به عهده داشته است. اعضای این شبکه بیشترین سهم را در نهادهای امنیتی دولت طالبان دارند.

تجمعات اعتراضی در شهرهای بزرگ افغانستان پس از آن برگزار شد که روز دوشنبه احمد مسعود رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان، در یک نوار صوتی از مردم خواست تا برعلیه ظلم و استبداد طالبان از هر طریق ممکن قیام کنند. اعتراض کنندگان هرچند به صورت مستقیم در جریان تظاهرات از احمد مسعود حمایت نکردند، اما محتوای سخنان آنان را محکومیت پاکستان بخاطر حمایت از طالبان، یورش طالبان به پنجشیر و جلوگیری از نقض آزادی‌های اجتماعی تشکیل می‌داد.

جهان تاریک است، وقتی آنرا از پشت شکاف‌های برقع تماشا کنی

 من یک قابله هستم و کارم کمک به زنان است. این کار را با عشق و هیجان انجام می‌دهم و روزهای شنبه که در افغانستان، آغاز یک هفته جدید است، منتظرم تا زنانی را که در روزهای قبل کمک کرده‌ام صحت‌مندتر و سر حال‌تر ببینم.

ساعت هفت صبح روز شنبه چهاردهم آگست، با تجدید نیرو برای روزهای جدید، به سمت مرکز کوچک صحی که در آن کار می‌کنم حرکت کردم. سوار تکسی بودم و هنوز به محل کار نرسیده بودم که پدرم تماس گرفت:

-       کجایی زینب؟

-       نزدیک محل کارم هستم پدر. چرا؟

-       طالبان به دروازه‌های ورودی شهر رسیده اند. زود برگرد به خانه.

-       پدر جان، نگران نباش، من در مسیر دیدم که سربازان زیادی از شهر محافظت می‌کنند و طالبان نمی‌توانند این شهر مهم و پر از نیروی دفاعی را تصرف کنند.

صدای پدرم لرزان و پر از ترس بود.

وقتی به محل کارم که در مرکز شهر مزارشریف است رسیدم، شهر شبیه روزهای گذشته شلوغ نبود و مغازه‌ها نیز هنوز باز نشده بودند. از صدای موسیقی دلنواز رستوران‌ها، کافه‌ها، فروشگاه‌ها و صداهای کودکان دستفروش که مشتریان را صدا می‌زدند خبری نبود. با خودم گفتم، هنوز زود است، حتماً مردم تصمیم گرفته اند امروز دیرتر سر کار بیایند. نمی‌توانستم با حقیقتی که در چند قدمی‌ام بود کنار بیایم. در مقابل ترسی که پدرم را در خود فشرده بود مقاومت می‌کردم.

نخستین کسی بودم که به محل کارم رسیدم. در برنامۀ روزانه‌ام برای آنروز، ملاقات سه خانم باردار بود که یکی از آنان سر وقت رسید و از دو تن دیگر خبری نشد. خانمی که برای انجام معاینات آمده بود، پر از ترس و اضطراب بود. برخلاف روزهای قبل، برقع پوشیده بود و می‌گفت پس از سال‌ها و به دلیل این‌که ممکن است هر لحظه شهر به دست طالبان بیافتد، برقع پوشیده است و هنگام راه رفتن با برقع دچار نفس‌تنگی و اضطراب می‌شود.

از دو خانم‌ دیگر که زمان ملاقات داشتند خبری نشد. حوالی ساعت دوازده روز، تعداد اندکی از مغازه‌ها که باز شده بودند، سریع بسته شدند و مردم نیز به سرعت عجیبی از جاده‌ها غایب شدند. از محل کارم بیرون شدم تا اوضاع شهر را ببینم. شهر در وحشت فرو رفته بود. زندگی تعطیل شده بود و من به خودم قبولاندم که همه‌چیز تمام شده است.

https://www.standaard.be/

آنروز شنبه، فقط دو نفر دیگر از کارکنان مرکز صحی به محل کار آمده بودند. ما سه تن که در وسط یک شهر فرو رفته در وحشت گیر مانده بودیم، بیچاره و درمانده به نظر می‌رسیدیم. چگونه می‌توانستیم خودمان را به خانه برسانیم، در حالی که جنگجویان طالبان در قسمت‌هایی از مرکز شهر رسیده بودند و ما دارای آن «حجاب اسلامی» که مورد نظر طالبان است نبودیم. ما روسری‌های کوتاه، پطلون‌های معمولی و پیراهنی با دامن‌های که تا زانو می‌رسند پوشیده بودیم. این پوشش از نظر طالبان بی حجابی است و زنان زیادی به همین دلیل شکنجه شده اند.

ما هر سه توافق کردیم که با پوششی که صبح از خانه به محل کار آمده‌ایم دوباره به خانه بر نمی‌گردیم چون ممکن است در مسیر طالبان ایست‌های بازرسی ایجاد کرده باشند و به جرم رعایت نکردن حجاب اسلامی به دام آنان بیافتیم.

به رانندۀ تاکسی که هر روز مرا به محل کارم می‌رساند تماس گرفتم. او گفت، هنوز کار می‌کند، چون بسیاری از قسمت‌های شهر بدون درگیری به دست طالبان افتاده و خطر وقوع درگیری نظامی و انفجار زیاد نیست. به او التماس کردم که به خانه ما برود و سه دست لباس که مادرم آماده کرده است را با خود بیاورد.

پدر و برادرانم نمی‌توانستند دنبال من بیایند. یکی از آنان که قبلاً عضو نیروهای ارتش بود پنهان شده بود و دیگران نیز توصیه کردند که اگر با تاکسی به خانه برگردم مصوون‌تر است.

رانندۀ تاکسی ساعتی بعد، با سه دست لباس مادرم به محل کارم رسید. من و دو همکارم لباس‌های مادرم که زن سنتی و بزرگسال است را  با برقع‌های که هنگام راه رفتن خاک‌های روی جاده را اینسو و آنسو پخش می‌کردند پوشیدیم و به سمت خانه حرکت کردیم. برای نخستین‌بار فهمیدم که جهان به معنی واقعی‌اش تاریک و پر از اضطراب است، وقتی آنرا از شکاف‌های یک برقع تماشا کنی.

وقتی خانه رسیدم، مادرم گفت: این حال و روز را ببین. دختر شاد و پر انرژی 25 ساله، در ساعات نخست حاکمیت طالبان، تبدیل به یک زن افسرده و مضطرف 60 ساله شده است. شکر که سالم به خانه رسیدی دخترم.

تا شام آنروز که نفس‌های در سینه حبس شده بود، پرچم طالبان در مرکز شهر مزارشریف بلند شد و شهر تحت حاکمیت گروهی رفت مدعی است سربازان خدا برای تطبیق شریعت اسلامی در روی زمین استند.

از خودم بارها پرسیدم که فردا و روزهای بعد چگونه به محل کار بروم؟ آیا اصلاً اجازه دارم از چهاردیواری خانه بیرون شوم؟ 

The Taliban's return to power in Afghanistan will be a risk for Cultural Heritage

Mukhtar Wafayee

Due to its geographical location, Afghanistan is one of the richest lands in the field of cultural heritage and historical places and monuments. But, the long war, religious intolerance, lootings of important artifacts, and arbitrary excavations by non-professionals, have destroyed Afghanistan's cultural legacy. Afghanistan's cultural heritage is now in danger as the Taliban regain power.

Since ancient times, Afghanistan has been the confluence of cultures reflecting history marked by complex indigenous encounters between the Achaemenid empire (ancient Iran empire), Greece of Alexandria, Buddhism, Hinduism, and Islam.

In this report, I will briefly explain what Afghanistan's heritage is, and what dangers it poses to its cultural and historical heritage.

What is cultural heritage in Afghanistan?

Afghanistan's two cultural and historical heritage sites are inscribed on the UNESCO World Heritage List, and four more have so far been added as test examples in the UNESCO World Heritage Site. During the 40 years of war, a huge section of Afghanistan's cultural heritage was looted and destroyed. Buddha statues in Bamiyan were among the artefacts destroyed by the Taliban, but what remains of its artefacts are listed on the UNESCO Cultural Heritage List.

Buddha statues:

On March 11, 2001, the Taliban blew up two large Buddha monumental statues in Bamiyan Province in Afghanistan. Salsal with a height of 53 meters and Shahmameh with a height of 35 meters, carved into the side of a cliff between 300 and 700 CE. The two statues were destroyed under the order of the then-Taliban leader Mullah Mohammad Omar who issued a fatwa against the monuments. The Statue of Shahmama was created in 507 CE and the Statue of Salsal in 554 CE, when the city of Bamiyan was the center of Buddhism and was on the road to the Silk Road.

These two statues represent a rare combination of Ancient Greek art and Buddhism.

After the Taliban took over Afghanistan in 1996, they looted and destroyed many antiquities, art, and cultural artefacts. Taliban leader Mullah Omar considered these symbols, sculptures, photographs, and artworks contrary to Islamic sharia and ordered their destructions. Although UNESCO and several countries around the world tried to stop the Taliban’s 2001 destruction of Buddhas at Bamiyan, Mullah Omar went ahead and issued a fatwa on these artefacts which were subsequently destroyed. Even though there are currently only holes left where both statues once stood, UNESCO has included them in a list of world cultural heritage sites and have made some efforts to protect them.

After the fall of the Afghan government on August 14th by the Taliban, UNESCO issued a statement on August 17th urging the Taliban and other groups in Afghanistan to stop the destruction of cultural heritage: “Afghanistan is home to a wide range of rich and diverse heritage, which is an integral part of Afghan history and identity, as well as of importance for humanity as a whole, that must be safeguarded. This includes sites such as the Old City of Herat, the UNESCO World Heritage sites of the Minaret and Archaeological Remains of Jam and the Cultural Landscape and Archaeological Remains of the Bamiyan Valley, where UNESCO has been working for several decades, as well as museums including the National Museum in Kabul. It is crucial for the future of Afghanistan to safeguard and preserve these landmarks.”

Minaret of Jam, the second tallest brick minaret in the world

The 65 meters tall Minaret of Jam is in a village called Jam in Ghor province. Minaret was built in 1194 and, after the Minaret Pole in New Delhi, India, is the second world’s tallest brick minaret, which in 2002 was included in the list of the world cultural heritage sites. Minaret of Jam is under threat of collapsing due to its location along the river and among the mountains. As the Taliban returns, the concerns about its destruction have increased.

Herat and Balkh cities

Kabul, Bagram, Sheberghan, Hadda, Surkh Kotal, Balkh, Ai Khanum, Kunduz, Herat, Logar, Mes Aynak and Bamiyan are among the most important historical sites in Afghanistan; each of them is evidence of Afghanistan's fruitful history. I will briefly explain the two cities of Balkh and Herat.

The city of Herat was established in 500 BC, an ancient city in the fertile plain beside the Hari Rud river. The city has a long and fascinating story in various periods of the14th century during the era of Alexander the Great of Macedon. By the time of its capture by the Ghorids in 1175 AD, Herat had become renowned for its production of metalwork, especially decorated or inlaid bronze.

In the late 14th century CE, under the rule of Timur's son, the destruction of the Genghis Khan was partially repaired. Queen Gowharshad, who ruled the city in the 15th century, carried out many constructions that led to the formation of the Timurid monuments in the city. Although Herat was damaged in the war, during the Taliban's rule from 1996 to 2001, it remained an important city with regards to its cultural heritage.

While the city of Balkh has endured devastating and long wars, it still holds more than 100 historical and cultural heritage sites. The ancient monuments in Balkh are relics of Zoroastrian, Buddhism, and early Islamic periods. Balkh is referred to as the center of production and promotion of the Zoroastrian faith, which later became one of the major commercial cities along the Silk Road. From 250 to 125 BC, Balkh was the capital of the Greek state of Balkh (known as the Diodotid Bactrian Kingdom). The kingdom ruled the vast geography that included Afghanistan, Uzbakestan,Tajikistan, Turkmenistan and regions of Iran, Pakistan and India. Balkh was one of the richest cities of antiquity at that time and was known as “land of a thousand golden cities”.

Balkh, in all periods of history, has been one of the key cities in the region. During 40 years of the devastating war in Afghanistan, many of the cultural and historical heritage of the city were either destroyed or looted.

Plundering Afghanistan's cultural heritage

In 1924, for the first time in Afghanistan, the National Museum was established. Afghan archaeologists, with the help of archaeologists from France, Italy, Germany and Russia, regularly explored different parts of Afghanistan. As a result of archaeologists' discoveries, the Kabul Museum became one of the world's largest collections of Asian- European art and of Islamic art.

The Greek Shisha, the Bronze Roman sculptures, the highlights of Buddhist marble, Indian tusks, and Greek statues each attested to the enduring relations between east and west in the early centuries. The prehistoric stone, which dates back 40,000 years, also included an incarnate statue that was expected to be the oldest statue of a human face. Also, an old pebble from 15,000 years ago was discovered in Balkh in 1965 and was kept in the National Museum of Kabul looted in 1992.

The National Museum of Kabul, one of Afghanistan's most important sources of cultural heritage, was destroyed and looted by jihadist groups after the collapse of the Afghan government in 1992 and the outbreak of civil war. Statues, stone objects, antiques, ivory, precious and Precious and expensive objects were sold by gunmen to antiquities smugglers. Some of these artifacts, including tusks, were later found in the home of former Pakistani Prime Minister Benazir Bhutto in London, which was never returned to the National Museum of Afghanistan.

Afghanistan's precious historical monuments and cultural heritage are exhanged from hand to hand between smugglers around the world, and some of them have been returned to the National Museum of Kabul in the last 20 years with the help of some countries, including the United States and Britain.

“Everything is allowed but, within the framework of Sharia law…”

The Taliban's logic is summed up in the "Sharia framework". They destroyed the huge, monumental statues of Buddhas of Bamiyan with the same argument. After August 14th when the Taliban took over Kabul, Zabiullah Mujahid, the group's spokesman, announced at a press conference that “everything is allowed but, within the framework of Sharia law”. With this Taliban’s interpterion of Sharia Law he said, “Artists should look for another job if their activities are against Sharia law”. Music is forbidden in terms of Islamic sharia. It was another new order that was mentioned by the Taliban’s spokesman.

On July 25, the Taliban arrested and executed Nazar Mohammad Khasheh, a well-known comedian in Kandahar and on Friday, August 27th, they shot Fawad Andarabi the local singer in Baghlan Province.

The Taliban went door-to-door to track down artists, painters, singers, journalists, writers and, human rights activists across Afghanistan. Although they had declared a general amnesty,

prominent figures in the media and human rights organizations are still subjected to torture and murder.

The second Taliban government is on its way and without doubt, Afghanistan's antiquities and cultural heritage are once again at risk and threatened. The Taliban have so far not made any clear position regarding Afghanistan's cultural heritage and monuments. Mullah Omar, the group's previous leader, considered sculptures and paintings against sharia law which led to no cultural or artistic activity under his rule.

Will the current Taliban leader also order the destruction of statues and antiquities? There is no guarantee that the tragedy that was the destruction of the Buddhas of Bamiyan will not be repeated. People in Afghanistan expect organizations, including UNESCO and all countries that respect cultural heritage as the heritage of humanity, to stop the destruction of Afghanistan's cultural legacy.

The Taliban must be subjected to additional pressure to stop destroying the history of humanity.

- Translated from Farsi to English: Parvin Ardalan

- Published: Dawit Issak Library 

افغانستانِ طالبانی؛ جهادی‌های خارجی کجا شدند؟

مختار وفایی - رادیو زمانه

پس از آنکه در سال 1996 میلادی، طالبان برای نخستین بار حکومت شان را تحت قیادت ملا عمر در افغانستان ایجاد کردند، هزاران جهادی تحت تعقیب، ازکشورهای مختلف جهان به افغانستان سرازیر شدند تا تحت چتر حاکمیت یک جریان اسلامی به شدت افراط‌گرا که رهبر شان خود را «امیرالمومنین» می‌دانست زندگی کنند. شماری از این جهادی ها به شمول اسامه بن لادن رهبر شبکه القاعده با همراهان عرب‌تبارش، قبل از تشکیل حکومت طالبان نیز در افغانستان حضور داشتند. آغاز حضور جهادیست‌های عرب در افغانستان به اوایل 1980 میلادی، زمانی که شعلۀ جنگ برعلیه حکومت کمونیستی افغانستان بر افروخته شد بر می‌گردد.

ملا عمر رهبر  گروه طالبان که معتقد بود امیر مومنان جهان است، در برابر بقیه جهادیست‌ها احساس مسوولیت می‌کرد و در بیانیه‌هایش از جهادیست‌های که به افغانستان حضور داشتند، با عناوین انصار و برادران مهاجر استفاده می‌نمود.

پس از حادثه یازده سپتامبر ، زمانی که ایالات متحده آمریکا برای بازداشت اسامه بن لادن که دستور این حمله را صادر کرده بود، اقدام کرد، ملا عمر و شماری از همراهان او، از تسلیم دادن اسامه به آمریکا خودداری نمودند.

 ملاعمر برای این کار دو دلیل داشت. یکی اینکه او معتقد بود افغانستان یک سرزمین اسلامی و دارای دولت اسلامی است و مسوولیت دارد از جهادیست‌های مانند اسامه و همراهانش حفاظت کند؛ و از سوی دیگر او باور داشت که افغان‌ها به مهمان‌نوازی شهره استند و تسلیم دادن مهمان به دشمن بزرگی مانند آمریکا خلاف عرف جامعه افغانستان است. شماری از همراهان و نزدیکان ملاعمر که بعد از متلاشی شدنِ رژیم طالبان با رسانه‌ها صحبت کردند و خاطرات شان را حکایت نمودند، به نحوی از سرسختی ملاعمر برای تسلیم ندادنِ اسامه بن لادن ناراحت بودند.

اگر ملاعمر از جهادیست‌های خارجی دفاع نمی‌کرد و اسامه بن لادن را به آمریکا تسلیم می‌داد، شاید سرنوشت افغانستان کاملاً در مسیر دیگری هدایت می‌شد.

دوام حضور جهادیست‌های خارجی پس از 2001 در افغانستان

در جریان عملیات کوبنده نیروهای ناتو و گروه‌های محلی ضد طالب در سال 2001  که به فروپاشی رژیم طالبان انجامید، هزاران جهادیست از کشورهای مختلف نیز کشته و اسیر شدند. شمار زیادی از این جهادیست‌ها به شمول اعضای تحریک اسلامی ازبیکستان، جهادی‌های از چچین، تاجیکستان، قیرغیزستان، پاکستان و دیگر کشورهای آسیایی به مناطق کوهستانی وزیرستان شمالی در پاکستان متواری شدند. سران این گروه‌ها به شمول جمعه نمنگانی و طاهر یولداشف، در عملیات‌های جداگانه نیروهای هوایی ناتو، در سرحدات افغانستان و پاکستان کشته شدند.

در بیست سال اخیر و برخلاف دوران حاکمیت ملا عمر بر افغانستان، طالبان هیچ‌گاه حضور جنگجویان خارجی را در صفوف شان تایید نکردند، اما نیروهای خارجی، سازمان ملل و حکومت‌های قبلی افغانستان به رهبری حامدکرزی و اشرف غنی، همواره از حضور جنگجویان خارجی در صفوف طالبان سخن زدند.

در یکی از ماده‌های  توافقنامه میان طالبان و ایالات متحده که در ماه فوریه 2020 در دوحه امضا شد، بر قطع رابطه میان طالبان و سازمان‌های تروریستی مانند القاعده  تاکید شده است. همزمان با امضای این توافقنامه در قطر، ملا هیبت‌الله رهبر گروه طالبان با صدور یک اعلامیه، از جنگجویان این گروه خواست که در مناطق زیر سلطه شان، به جنگجویان خارجی اجازۀ فعالیت ندهند.

سخنگویان طالبان پس از امضای توافقنامه دوحه، بارها اعلامیه دادند که در صفوف این گروه، حتی یک جنگجوی خارجی حضور ندارد، در حالی که از ماه فبروری 2020 تا چهاردهم آگست که حکومت افغانستان فروپاشید، دستکم پنج عضو عرب‌تبار القاعده و ده‌ها جنگجوی پاکستانی در ولایات غزنی، هلمند، قندهار و جلال‌آباد توسط نیروهای امنیتی افغان کشته شدند.

همزمان با امضا شدن توافقنامه میان طالبان و ایالات متحده، گروه نظارت سازمان ملل نیز اعلام کرد که از 200 تا 500 جنگجوی القاعده در یازده ولایت افغانستان فعالیت دارند. براساس این گزارش، بیشترین جنگجویان شبکه القاعده که در میان طالبان فعالیت دارند، شهروندان کشورهای خاورمیانه و برخی کشورهای آسیایی از جمله پاکستان استند.

مجله دیپلمات در ماه آگوست سال 2020 و پس از امضای توافقنامه دوحه، در یک گزارش مفصل حضور جنگجویان خارجی را در صفوف طالبان بررسی کرد. فرانز مارتی نویسندۀ این گزارش با یک جنگجوی پاکستانی در ولایت غزنی صحبت کرد و نوشت: «او اذعان کرد که در صفوف طالبان فعالیت می‌کند و در میان سایر کارها، با ساختن چاشنی برای مواد منفجره به جهاد طالبان کمک می‌کند.»

در ماه جولای که جنگ همزمان در همه ولایات افغانستان تشدید شد، حمدالله محب مشاور پیشین شورای امنیت ملی افغانستان بارها در سخنرانی‌هایش از حضور گستردۀ جنگجویان خارجی در صفوف طالبان یاد کرد.

پس از آنکه شهر مرزی اسپین پولدک در ولایت قندهار به تاریخ 14 جولای به تصرف طالبان درآمد، حمدالله محب گفت که روزانه حدود 500 جنگجوی  پاکستانی، از شهرهای مختلف آن کشور وارد افغانستان می‌شوند تا طالبان را در تصرف شهرها کمک کنند.

اکنون که افغانستان به جز ولایت پنجشیر، به تصرف طالبان درآمده است، گزارش تازه و قابل اعتمادی در مورد چگونگی سرنوشت جنگجویان خارجی، خصوصاً اعضای القاعده در افغانستان منتشر نشده است.

پانزدهم آگوست و یک روز پس از تصرف کابل توسط طالبان، تحریک طالبان پاکستان از آزادی مولوی فقیرمحمد معاون پیشین این گروه خبر داد. مولوی فقیر محمد شهروند پاکستان است و سال‌ها به حیث معاون تحریک طالبان پاکستان فعالیت کرده است. او در سال 2013 توسط نیروهای امنیتی افغان بازداشت شد و تا چهاردهم آگوست در زندان بسر می‌برد. طالبان با تصرف شهر کابل، او را آزاد کردند. روزنامه «اندیا تودی»، چاپ دهلی به نقل منابع خود نوشت که طالبان 2300 تن تروریست را به شمول اعضای تحریک طالبان پاکستان، اعضای گروه القاعده و شبکه خراسان داعش از زندان‌های افغانستان آزاد کرده اند.

در همین حال دو منبع در کابل در صحبت با زمانه چشم‌دید شان از زندان‌ پلچرخی و زندان امنیت ملی را شریک ساختند. بریالی کمال که ماه نومبر سال 2020 به زندان پلچرخی منتقل شد و قرار بود سه سال در آنجا حب شود، با سقوط کابل و آزادی زندانیان، از آنجا آزاد گردید. بریالی می‌گوید که طالبان بعد از ظهر چهاردهم آگوست، پس از ورود به زندان پلچرخی  همه زندانیان را آزاد کردند، اما « بخش سوم» که مخصوص نگهداری زندانیان وابسته به داعش بود همچنان مسدود ماند. بریالی می‌گوید که تا آخرین لحظاتی که او و همراهانش از این زندان آزاد شده اند، هیچ خبری از آزادی زندانیان داعش نبود.

بریالی می‌افزاید که اعضای طالبان می‌گفتند که همه زندانیان شامل عفو عمومی استند و آزاد می‌شوند، به جز اعضای گروه داعش.

در پی سقوط کابل و آزادی زندانیان، خبر کشته شدن ضیاءالحق مشهور به ابوبکر خراسانی، فرمانده جنگجویان گروه داعش شاخه خراسان منتشر شد. خراسانی در ماه می ۲۰۲۰ توسط قطعات ویژه امنیت ملی افغانستان بازداشت شده بود و در جمع صدها زندانی داعش، در « بخش سوم»، زندان پلچرخی نگهداری می‌شد.

بریالی که شاهد بخشی از حوادث در زندان پلچرخی بوده است می‌گوید که خبر کشته شدن ابوبکر خراسانی، در همان لحظات نخستن ورود طالبان به زندان، میان زندانیان پیچیده بود. جزئیات کشته شدن این فرمانده ارشد داعش تاکنون افشا نشده است.

در همین حال احمد جواد کاکر یک تاجر محلی که در زندان امنیت ملی در کابل بسر می‌برد می‌گوید که بعد از ظهر چهاردهم آگوست و همزمان با هجوم طالبان به این زندان، یک قطعه نظامی ویژه به این زندان آمدند و اسلم فاروقی رهبر پیشین شبکه داعش در خراسان را با خود بردند. کاکر می‌گوید که قابل تشخیص نبود که این قطعه نظامی، مربوط به طالبان بود یا نیروهای خارجی مستقر در میدان هوایی کابل. پس از سقوط کابل، هیچ گزارشی در مورد سرنوشت تروریست‌های خارجی که در زندان‌های حکومت پیشین افغانستان بسر می‌بردند منتشر نشده است.  اسلم فاروقی شهروند پاکستان بود و در ماه آپریل سال 2020، توسط نیروهای ویژه امنیت ملی افغانستان بازداشت شد.

۴۰۸ تن از اعضای خارجی شبکه خراسان داعش به شمول اسلم فاروقی رهبر این گروه، در زندان‌های امنیت ملی بسر می‌بردند.

ضیاء سراج رئیس اداره امنیت ملی حکومت اشرف غنی در ماه اپریل گفته بود که 407 تروریست خارجی عضو داعش، از 14 کشور جهان در زندان‌های حکومت افغانستان بسر می‌برند. آقای سراج گفته بود که این تروریست‌ها از کشورهای پاکستان، ایران، اردن، ترکیه، اندونیزیا، الجزایر، بنگله‌دیش، هندوستان، مالدیف و چند کشور دیگر خاور میانه استند.

طالبان در دو ماه اخیر و با تصرف ولسوالی‌ها و سپس شهرهای افغانستان، در نخستین اقدام دروازه زندان‌ها ‌را شکستاندند و همه زندانی‌ها به شمول اعضای این گروه را آزاد کردند. اکنون که زندان‌های افغانستان خالی شده اند، مشخص نیست که تروریست‌های خارجی به کجا رفته اند و مصروف چه کاری استند.

 

بدخشان، پایگاه دشمنان چین و ازبیکستان

 

حضور اعضای حرکت اسلامی ازبیکستان (IMU) و حرکت اسلامی ترکستان شرقی (ETIM، در سال‌های اخیر در ولایت بدخشان افغانستان بارها خبرساز شده است. شورای امنیت سازمان ملل، در آخرین گزارش خود در مورد جنگ افغانستان که به تاریخ دوم ژوئن سال جاری منتشر شد، حضور اعضای این جریان‌های تروریستی را در ولایت بدخشان افغانستان تایید کرد.

در گزارش شورای امنیت سازمان ملل آمده است که حرکت اسلامی ترکستان شرقی متشکل از صدها جنگجوی اویغور است که در ولسوالی کران و منجان ولایت بدخشان حضور دارند. این گروه برای ضربه زدن به چین و تشکیل یک حکومت مستقل اسلامی برای اویغورهای چین فعالیت می‌کند.

براساس این گزارش، رهبری این گروه را حاجی فرقان، یک عضو ارشد پیشین القاعده به عهده دارد و تحت حمایت طالبان و در همکاری نزدیک با گروه‌های تروریستی مانند القاعده، داعش، جمعیت انصارالله و جماعت‌التوحید کار می‌کند.

این گزارش افزوده است که حرکت اسلامی ازبیکستان که مقر فعالیت آن نیز ولایت بدخشان است، حدود 700 جنگجو دارد و بسیاری از جنگجویان این گروه را خانواده‌های شان نیز همراهی می‌کنند. گروه دیگری که برای نخستین‌بار حضور و فعالیت‌اش در داخل افغانستان توسط همین گزارش شورای امنیت سازمان ملل تایید شد، گروه کتایب الامام البخاری (KIB) می‌باشد. این گزارش گفته است که اعضای این گروه از 25 تا 150 تن است و در ولایت بادغیس فعالیت دارند.

گزارش شورای امنیت سازمان ملل به این نکته نیز پرداخته است که فرماندهان و اعضای تحریک اسلامی ازبیکستان و حرکت اسلامی ترکستان شرقی، قبلاً در صفوف داعش در عراق و سوریه جنگیده اند. بسیاری از اعضای این دو گروه، پس از شکست داعش در عراق و سوریه، وارد افغانستان شده و در مناطق تحت سلطه طالبان به هسته‌های مرکزی شان که قبلاً در آن ساحات حضور داشتند ملحق شده اند.

اکنون که دولت دوم طالبان در راه است، این نگرانی بار دیگر در میان شهروندان افغانستان و کشورهای جهان مطرح است که ممکن است افغانستان طالبانی، بار دیگر به بهشت امن تروریست‌های جهان بدل شود.

"خوانش دردناک در بارۀ تاریک‌ترین جنبه‌های ما"

 ماریا کوچن نویسنده سوئدی، کتاب مرا خوانده و دیدگاه خود را در مورد آن نوشته است.

نوشتۀ ماریا کوچن در روزنامه سِدسوینسکا با این عنوان منتشر شده است:

"خوانش دردناک در بارۀ تاریک‌ترین جنبه‌های ما"

لینک:

https://www.sydsvenskan.se/.../mukhtar-wafayee-skriver-om...

آیا کورسوی امیدی هست؟

 ناجیه غلامی پرسید که آیا کورسوی امیدی هست؟

گفتم: طالبان یک سیستم فعال و نسبتاً سالم حکومت‌داری را تحویل گرفته اند. اگر قصد حکومت‌داری دارند باید هرچه زودتر این سیستم و خدمات عامه را فعال کنند. با گشاده‌رویی و آغوش باز همه جوانب را در ساختار سیاسی بپذیرند. قناعت همه طرف‌ها که حاصل شد حکومت را تشکیل دهند.

اگر این کار صورت نگیرد، رهبران سیاسی که خانه‌های شان را در شهرها از دست داده و در کشورهای مختلف پراکنده شده اند بیکار نمی‌نشینند. آنان اگر در ساختار سهیم نشوند، همان کار ط.ا.ن با حکومت‌های کرزی و غنی را انجام خواهند داد.

اگر حکومت آینده مورد قبول همه طرف‌ها نباشد، رفتنِ افعانستان بسوی یک جنگ فرسایشی دوامدار حتمی است.

در این صورت، طالبان در شهرها می‌مانند و مجاهدین بار دیگر از کوه‌ها آغاز می‌کنند.

همه غافلگیر شدند

 بزرگترین خیانت اشرف غنی، پس از سرقت ۱۶۹ میلیون دالر و بقیه ماجراها، برابر کردن مردم در دم تیغ دشمن است.

او با فرار از قبل طرح شده، همه را غافلگیر کرد.

فاجعه میدان هوایی کابل، نتیجه‌ی همین غافلگیری است.

او اگر ذره‌ای شعور و وجدان می‌داشت، در امارات دست به خودکشی می‌زد تا شاهد صحنه‌های زشت و غیر انسانی‌ی که در کابل جریان دارند نمی‌بود.

فرصتِ آخر

غنی و حمدالله محب ولسوالی‌ها را به طالبان واگذار کردند تا بقای کابل را طولانی‌تر کنند. آنان تصور می‌کردند که نیروها از ساحات آسیب پذیر و ولسوالی‌ها به شهرها تجمع کنند تا ماشین جنگی طالبان به سمت شهرها از حرکت بیافتد.

طبق رویای غنی و محب، قرار بود این کار بقای کابل را تضمین کند، چون شهرها توسط نیروهای که از ولسوالی‌ها می‌آیند به آسانی حفاظت می‌شوند.

رویای خام غنی و محب با یورش و تهاجم سنگین طالبان برهم خورد و سپس افراد گماشته شده توسط حمدالله محب، شهرها و ولایات را بدون درگیری به طالبان سپردند. محب با راه اندازی جنگ رسانه‌ای با پاکستان، آن دولت شیطانی را بیشتر شوراند تا جنگجویان خوابیده در مدارس پاکستان را برای تصرف شهرها به افغانستان بفرستد.

اکنون همه چیز واضح و روشن است.

مسوولان دولتی که تحت نفوذ محب و غنی استند، بدون درگیری به طالبان تسلیم می‌شوند. طالبان ولایات شرقی و مرکزی را تصرف شده حساب می‌کنند، چون به دلیل تعلقات قومی، در آن ولایات مقاومت چندانی در برابر طالب صورت نمی‌گیرد.

در میان هزاره‌ها، کریم خلیلی با طالبان در تماس است و ساحات تحت نفوذ خلیلی بدون درگیری به طالبان واگذار می‌شوند.

در ولایات شرقی از ننگرهار تا خوست و پکتیا نیز «مشران» پا درمیانی می‌کنند تا بدون درگیری به طالبان تسلیم شوند.

تنها گزینه‌های سبز، شهرهای #مزارشریف، #میمنه و #پروان استند.

فعلاً بیشترین نیروی جنگی در مزارشریف مستقر است. اگر از همین امروز، رهبران سیاسی شمال در مزارشریف صفوف را از نفوذی‌های غنی و محب تصفیه نکنند، این شهر در برابر توطئه و طالب دوام نمی‌آورد.

اکنون فرصت آخر است!

مختار وفایی

مزار در خطر؛ آیا توافقی برای دفاع مشترک بدست آمده است؟

روز چهارشنبه یازدهم آگست، اشرف غنی به مزارشریف رفت، تا به مردم و رهبران سیاسی شمال اطمینان دهد که او از مقاومت و ایستادگی در برابر طالبان حمایت می‌کند. غنی با رهبران سیاسی شمال جلسه برگزار کرد و با فرماندهان نیروهای مردمی نیز صحبت کرد. تاکنون هیچ یک از رهبران سیاسی شمال در مورد جلسه شان با اشرف غنی با وضاحت و جزئیات صحبت نکرده اند. مزارشریف که اکنون به محور نیروهای ضد طالب در شمال افغانستان بدل شده است، روزهای سرنوشت سازی را سپری می‌کند. میمنه و مزارشریف دو شهری استند که تاکنون در مقابل تهاجم سنگین طالبان مقاومت کرده و در کنترول نیروهای مردمی و دولتی اند. بیشتر نیروهایی که از ولایات شمال عقب‌نشینی کرده اند به مزارشریف پناه آورده اند.

به دلیل این‌که جزئیات دقیقی از جلسه اشرف غنی با رهبران سیاسی شمال به بیرون درز نکرده است، این مساله باعث خلق شایعات و ابراز نگرانی در میان مردم شده است.

من صحبت کوتاهی با محمد فرهاد عظیمی والی بلخ  داشتم و از او در مورد جزئیات جلسه میان رهبران سیاسی شمال و اشرف غنی پرسیدم.

آقای عظیمی گفت: عطامحمدنور، مارشال دوستم، حاجی محمد محقق و جمعه خان همدرد در صحبت‌هایی که با رئیس جمهور داشتند، روی دفاع مشترک از شهر مزارشریف توافق کردند.

آقای عظیمی گفت که رئیس جمهورغنی به رهبران سیاسی شمال وعدۀ حمایت مالی و لوژستیکی داد و نیز پول لازم را برای حمایت از نیروهای خیزش مردمی به آنان واگذار نمود. به گفته آقای عظیمی، رئیس جمهور غنی گفته است که سقوط مزار به معنی سقوط کابل است و باید به هر قیمتی از این شهر دفاع شود.

والی بلخ همچنان افزود که رئیس جمهورغنی به درخواست رهبران سیاسی، دستور حمایت 24 ساعته هوایی از شهر مزارشریف را صادر نمود و قوای هوایی موظف استند تا به صورت ویژه از خطوط دفاعی شهر نظارت کنند و تحرکات دشمن را هدف قرار دهند.

فهیم قایم که یک نظامی کارکشته است و در جنگ با طالبان سابقه دارد، به پیشنهاد رهبران سیاسی شمال به حیث فرمانده امنیه بلخ تعیین شده است.

آقای عظیمی می‌گوید که رئیس جمهور به او صلاحیت کامل داده است که هرکس از مسوولان دولتی کم‌کاری و سهل‌انگاری کند، عاجل رطرف گردیده و شخص دیگری به حیث وارسی کننده معرفی شود.

والی بلخ، از این‌که مزارشریف به محور مقاومت شمال تبدیل شده است به آینده خوشبین است و با اطمینان می‌گوید که آزادی بقیه شهرهای شمال از مزارشریف کلید خواهد خورد.

مختار وفایی

جولان طالبان در شهرهای مهم؛ چه آینده‌ای در انتظار افغانستان است؟

 پیشروی برق‌آسای طالبان به سمت مراکز شهرها که از جنوب تا شمال افغانستان کلید خورده است، بسیاری‌ها را به آیندۀ مبهم این کشور نا امید ساخته است.

در یک هفتۀ اخیر و پس از تهاجم سنگین طالبان برای تصرف مراکز شهرها در جنوب و شمال افغانستان، جنگجویان این گروه موفق شدند که شهرهای زرنج در مرز با ایران، شهر شبرغان پایگاه سیاسی و مردمی مارشال عبدالرشید دوستم، شهر سرپل، شهر آیبک و شهر تالقان را به تصرف خود درآورند. این شهرها از پایگاه‌های مهم مارشال دوستم رهبر حزب جنبش ملی به شمار می‌رفتند. حزب جنبش ملی از احزاب قدرتمند در افغانستان است که نقش کلیدی در براندازی نظام «امارت اسلامی» طالبان در سال 2001 داشت.

سقوط شهرها چگونه کلید خورد؟

در دو ماه اخیر طالبان با راه اندازی حملات سنگین تهاجمی، حدود دوصد ولسوالی را در سراسر افغانستان از حاکمیت دولت افغانستان خارج کردند و در پی آن مدعی شدند که هشتاد و پنج درصد جغرافیای افغانستان را در اختیار دارند. سقوط ولسوالی‌ها، ضمن این‌که روحیۀ جنگ و ادعای پیروزی در میان جنگجویان طالبان را تقویت کرد، این گروه را از لحاظ توانایی‌های نظامی نیز بیشتر از قبل تجهیز ساخت. طالبان از هر ولسوالی به پیمانۀ وسیع، جنگ افزار جمع‌آوری کرد و از مناطق تحت سلطه شان نیز از مردم به اجبار پول، اسلحه و سرباز جمع کرد.

طالبان با امکانات گستردۀ نظامی که از ولسوالی‌ها بدست آورده بودند و جنگجویان تازه‌نفس که به گفته حمدالله محب مشاور شورای امنیت ملی افغانستان از مدارس دینی پاکستان وارد افغانستان شده اند، برای تصرف مراکز شهرها اقدام کردند. سقوط شهرها به تاریخ 16 اوت، از زرنج در جنوب افغانستان کلید خورد. این شهر پس از تهاجم سنگین طالبان و بدون درگیری به طالبان واگذار شد. در پی آن، شهر شبرغان که از مهم‌ترین شهرها در شمال افغانستان است پس از یک نبرد شدید به تصرف طالبان درآمد. شهرهای سرپل، تالقان و آیبک نیز پس درگیری‌های پراکنده به تصرف طالبان درآمد و اکنون شهر مزارشریف که مرکز تجاری، سیاسی و نظامی شمال افغانستان است در محاصرۀ شدید گیر مانده است.

تهاجم طالبان برای تصرف شهر مزارشریف به طور بی سابقه سنگین است، اما به دلیل موجودیت نیروهای دولتی و مردم در این شهر که از چندماه قبل برای دفاع آماده شده بودند، در دو روز اخیر، تلفات سنگینی به طالبان وارد شده است.

محمد جواد جاهد که سال‌ها در صفوف نیروهای امنیتی افغانستان کار کرده است در صحبت با زمانه می‌گوید که عوامل مختلفی باعث شده است تا ماشین جنگی طالبان به سمت مراکز شهرها پیشروی کند. به باور جاهد مهم‌ترین عامل شکل‌گیری این وضعیت، بیزاری مردم از یک دولت غرق در فساد و بی کفایتی است. به باور جاهد جنگجویان طالبان دانش‌آموخته‌های مدارس دینی پاکستان استند و وقتی به جبهه جنگ اعزام می‌شوند با این دیدگاه می‌جنگند که در بهشت مکان قشنگی منتظرشان است و برعکس در صفوف نیروهای دولتی افغانستان، تعهد چندانی به جانفشانی برای حفظ نظام و دولت وجود ندارد. جاهد می‌گوید که جنگجویان طالبان به همان عقیدۀ انحرافی که دارند معقتد اند و برای آن تا پای جان می‌جنگند، اما نیروهای دولتی افغانستان وقتی فساد و تعصب لجام‌گسیخته را در حکومت می‌بینند، از نبرد و فداکاری دلسرد می‌شوند.

جاهد که پس از سال‌ها فعالیت نظامی در صفوف رسمی دولت، اکنون خانه‌نشین است می‌گوید: چه کسی حاضر است برای یک نظام آلوده به فساد و تعصب جان خود را فدا کند؟ درست است که مردم افغانستان از طالب و عقیدۀ منحط این گروه بیزار استند، اما به همان میزان از عملکرد نظام حاکم در بیست سال اخیر که فرصت‌های طلایی برای پیشرفت و آرامش را به هدر داده است نیز متنفر اند.

جاهد می‌گوید که فساد عمیق در رده‌های مختلف نهادهای حکومت و حضور افراد تاثیرگذار با انگیزه و عقیدۀ طالبانی در حکومت، باعث بازتولید و تقویت طالبان در افغانستان شد و همین مساله به اضافه عوامل دیگر از جمله آزادی 5500 زندانی طالبان به دستور ایالات متحده از زندان‌های حکومت افغانستان، منجر به وقوع فجایع اکنون شدند.

 

هیچ‌کس نمی‌داند چه جریان دارد

من به عنوان یک روزنامه‌نگار که اوضاع افغانستان را با دلهره و اضطراب دنبال می‌کنم، روزانه با پرسش‌های زیادی از سوی مخاطبان در شبکه‌های اجتماعی مواجه می‌شوم. بیشترین پیام‌ها را از شهرهای تحت حمله دریافت می‌کنم و تقریباً همه یک پرسش دارند: چه اتفاقی دارد می‌افتد؟ شهر ما معامله شده است؟

به دلیل وقوع غیرمنتظرۀ سقوط شهرهای مهم و شک و تردید نسبت به موضع و برنامۀ دولت افغانستان در برابر اوضاع، پاسخ دقیق به پرسش‌های مردم در مورد این‌که چه اتفاقی دارد می‌افتد در میان موجی از شایعات و فرضیه‌هایی که از سوی تحلیلگران مطرح می‌شوند گم شده است.

نقیب‌الله تاتار منشی شورای ولایتی سمنگان است. شهر ایبک مرکز سمنگان، روز دوشنبه و بدون درگیری به تصرف طالبان درآمد. تاتار که از شهر آیبک متواری شده و خانه‌اش را طالبان غارت کرده است، می‌گوید که حتی اشرف غنی و عبدالله نمی‌دانند که در افغانستان چه جریان دارد. تاتار در صحبت با زمانه می‌گوید که جنگ ویرانگر کنونی، یک بازی در سطح کلان میان قدرت‌های دخیل در افغانستان است و غنی و عبدالله از جزئیات این بازی دور نگهداشته می‌شوند.

تاتار می‌گوید که مردم افغانستان قربانی یک بازی بزرگ شده اند، در حالی که رهبران افغانستان مصروف چانه‌زنی برای حفظ امتیازات شخصی شان استند. تاتار معتقد است که رهبران حکومت قادر به حل بحران کنونی در افغانستان نیستند و این جنگ ویرانی‌های بیشتری را به بار خواهد آورد.

 

چه آینده‌ای در انتظار افغانستان است؟

تحولات افغانستان به صورت برق‌آسا در حال تغییر است. میز مذاکره در قطر تعطیل است و هیات‌های مذاکره کننده حکومت افغانستان و گروه طالبان در هوتل‌های شهر دوحه تحولات داخل افغانستان را تعقیب می‌کنند.

سردار محمد رحمان‌اوغلی سفیر پیشین افغانستان در اکراین می‌گوید که طالبان در پی نارضایتی گستردۀ مردم از حکومت و رهبران سیاسی به سمت مراکز شهرها پیشروی کرده اند و جغرافیای سلطه شان وسعت یافته است، اما این گروه هیچ‌گاه موفق به سلطه سراسری در افغانستان نخواهد شد.

رحمان‌اوغلی می‌گوید که تردید مردم به همکاری و تبانی آمریکا و اشرف غنی با طالبان در تحولات پیش‌رو منجر به تضعیف روحیۀ جنگی و عدم فداکاری برای حفظ نظام شده است. رحمان‌اوغلی می‌افزاید که جنگ به شهرهای بزرگ و مهم کشانیده شده و بیرون راندن طالبان از شهرها کار دشوار و پر تلفات همراه با هزینۀ سنگین برای حکومت و مردم خواهد بود. رحمان‌اوغلی معتقد است که عقبۀ گروه طالبان در روستاها است و با وجودی که زمان برای سرکوب طالبان دیر است، اما اگر حکومت هم اکنون از خود درایت و تعهد نشان دهد، مردم به صورت گسترده برای سرکوب طالبان به پا می‌خیزند و از حرکت طالبان جلوگیری می‌کنند.

سفیر پیشین افغانستان در اوکراین معتقد است که اگر حکومت افغانستان در این مرحله تعیین کننده، از خود صداقت و درایت نشان ندهد، فاجعۀ سقوط، دامن کابل را نیز خواهد گرفت که این کار به دلیل بیزاری مردم از طالبان، منجر به وقوع یک جنگ داخلی ویرانگر در افغانستان خواهد شد.

 

اوضاع در افغانستان در حالی به سمت بدتر شدن در حرکت است که همه تلاش‌های بین‌المللی برای رسیدن به یک تفاهم سیاسی در افغانستان، به شکست مواجه شده است. در تازه‌ترین مورد، قرار است دو نشست مهم در زمینۀ رسیدن به یک تفاهم سیاسی و ختم جنگ در افغانستان، در قطر برگزار شوند که از مقامات عالی‌رتبه افغانستان و سران گروه طالبان برای شرکت در آن‌ها نیز دعوت شده است.

مختار وفایی